Paciorkowiec kałowy

Paciorkowiec kałowy (łac. Enterococcus faecalis) – bakteria Gram-dodatnia^[1] należąca do enterokoków, dawniej klasyfikowana do paciorkowców grupy D (Streptococcus faecalis, według serotypowania Lancefield), występuje w przewodzie pokarmowym człowieka i innych ssaków^[2]. E. faecalis może powodować zagrażające życiu zakażenia u ludzi, zwłaszcza w środowiskach szpitalnych, w których występuje naturalnie wysoki poziom oporności na antybiotyki. Bakteria ta często występuje w zębach leczonych kanałowo i to miejsce może być pierwotnym źródłem zakażenia^[1].

Paciorkowiec kałowy

Systematyka
Domena	bakterie
Typ	Firmicutes
Klasa	Bacilli
Rząd	Lactobacillales
Rodzina	Enterococcaceae
Rodzaj	Enterococcus
Gatunek	Paciorkowiec kałowy
Nazwa systematyczna
Enterococcus faecali

Fizjologia

E. faecalis może przeprowadzać hemolizę każdego typu (α, β i γ). Podobnie jak inne enterokoki, jest fakultatywnym beztlenowcem^[3], zdolnym do fermentowania glukozy, fruktozy, laktozy i innych cukrów^[4]. W trakcie tego procesu wytwarzane są jony ponadtlenkowe, O−
2 (oraz inne reaktywne formy tlenu), które w umiarkowanie kwasowym środowisku panującym w jelicie grubym przekształcają się w tlen i nadtlenek wodoru^[5][6]:

2O−
2 + 2H+
→ 2O
2 + H
2O
2

Nadtlenek wodoru powstały w pobliżu ściany jelita może dyfundować do kolonocytów, powodując uszkodzenia DNA, mogące prowadzić do rozwoju raka jelita grubego^[5][6].

Patogeneza

E. faecalis może powodować zapalenie wsierdzia, zakażenia układu moczowego, prostaty i najądrzy. Również zakażenia układu nerwowego, ale te są mniej rozpowszechnione^[7].

Leczenie

Lekiem z wyboru w zakażeniach miejscowych jest ampicylina, dla szczepów β-laktamazo(+) (takie w Polsce praktycznie nie występują) można zastosować penicylinę z inhibitorem^[8].

W zakażeniach układu moczowego skuteczna jest nitrofurantoina^[8].

W zakażeniach uogólnionych ampicylinę powinno kojarzyć się z aminoglikozydami. Coraz częściej pojawiają się szczepy HLAR, które są oporne na wysokie stężenia aminoglikozydów, wtedy można podać wankomycynę, jednak coraz częściej pojawia się oporność wśród tych bakterii również i na ten antybiotyk (szczepy VRE)^[9]. Na enterokoki oporne na wankomycynę stosuje się linezolid.

E. faecalis posiada naturalną oporność na cefalosporyny, klindamycynę, kotrimoksazol, oraz streptograminy.

Zobacz też

• Enterococcus faecium