Papieska elekcja 1198

Papieska elekcja 8 stycznia 1198 – odbyła się po śmierci Celestyna III i zakończyła wyborem Innocentego III. Była to pierwsza w historii papieska elekcja, w której wyboru dokonano w drodze pisemnego głosowania (scrutinium)^[1].

Papieska elekcja 1198

Daty i miejsce
8 stycznia 1198
Septizonium, Rzym
Główne postacie
Dziekan	Konrad von Wittelsbach CanReg (nieobecny)
Prodziekan	Ottaviano di Paoli
Protoprezbiter	Wilhelm o Białych Dłoniach (nieobecny)
Protoprezbiter elektorów	Pietro Diana
Protodiakon	Graziano da Pisa
Wybory
Liczba głosowań	2
Liczba elektorów • uczestnicy • nieobecni	21 8
Wybrany papież
Lotario de' Conti di Segni Przybrane imię: Innocenty III

Śmierć Celestyna III

Papież Celestyn III zmarł 8 stycznia 1198 roku w wieku około 92 lat. Kilka tygodni przed swoją śmiercią wyraził wolę abdykacji, pod warunkiem wszakże, że nowym papieżem zostanie jego bliski współpracownik Giovanni di San Paolo^[2]. Kardynałowie odrzucili jednak tę sugestię.

Lista uczestników

Święte Kolegium liczyło wówczas 29 kardynałów^[3], jednak w elekcji uczestniczyło najprawdopodobniej nie więcej niż 21^[4]:

• Ottaviano di Paoli (nominacja kardynalska: 18 grudnia 1182) – kardynał biskup Ostia e Velletri
• Pietro Gallocia (12 marca 1188) – kardynał biskup Porto e Santa Rufina
• Pietro Diana (16 marca 1185) – kardynał prezbiter S. Cecilia
• Giordano di Ceccano OCist (12 marca 1188) – kardynał prezbiter S. Pudenziana
• Giovanni Lombardo (maj 1189) – kardynał prezbiter S. Clemente; biskup Viterbo e Toscanella
• Guido Papareschi (22 września 1190) – kardynał prezbiter S. Maria in Trastevere
• Ugo (22 grudnia 1190) – kardynał prezbiter Ss. Silvestro e Martino; archiprezbiter bazyliki watykańskiej
• Giovanni di Salerno OSB (22 września 1190) – kardynał prezbiter S. Stefano al Monte Celio
• Cinzio Cenci (22 września 1190) – kardynał prezbiter S. Lorenzo in Lucina
• Soffredo CanReg (18 grudnia 1182) – kardynał prezbiter S. Prassede
• Giovanni di San Paolo OSBCluny (20 lutego 1193) – kardynał prezbiter S. Prisca
• Graziano da Pisa (23 września 1178) – kardynał diakon Ss. Cosma e Damiano; protodiakon Świętego Kolegium Kardynałów
• Gerardo CanReg (18 grudnia 1182) – kardynał diakon S. Adriano
• Gregorio de San Apostolo (12 marca 1188) – kardynał diakon S. Maria in Portico
• Gregorio Crescenzi (12 marca 1188) – kardynał diakon S. Maria in Aquiro
• Gregorio Carelli (22 września 1190) – kardynał diakon S. Giorgio in Velabro
• Lotario Conti di Segni (22 września 1190) – kardynał diakon Ss. Sergio e Bacco
• Niccolò Scolari (22 września 1190) – kardynał diakon S. Maria in Cosmedin
• Gregorio Bobone (22 września 1190) – kardynał diakon S. Angelo in Pescheria
• Bobo (20 lutego 1193) – kardynał diakon S. Teodoro
• Cencio (20 lutego 1193) – kardynał diakon S. Lucia in Silice; kamerling Świętego Kościoła Rzymskiego; przewodniczący Kancelarii Apostolskiej

Trzech elektorów mianował Celestyn III, czterech Lucjusz III, jednego papież Aleksander III, a pozostałych trzynastu papież Klemens III.

Nieobecni

Co najmniej ośmiu kardynałów, w tym trzech mianowanych przez Aleksandra III, dwóch przez Klemensa III, dwóch przez Lucjusza III i jeden przez Celestyna III nie uczestniczyło w tej elekcji:

• Konrad von Wittelsbach CanReg (18 grudnia 1165) – kardynał biskup Sabiny; prymas Świętego Kolegium Kardynałów; arcybiskup Moguncji i arcykanclerz Niemiec; legat papieski w Outremer
• Guillaume de Champagne (marzec 1179) – kardynał prezbiter S. Sabina; protoprezbiter Świętego Kolegium Kardynałów; arcybiskup Reims; przewodniczący Rady Królewskiej Francji
• Ruggiero di San Severino OSB (1180) – kardynał prezbiter S. Eusebio; arcybiskup Benewentu
• Pandolfo Roberti CanReg (18 grudnia 1182) – kardynał prezbiter Ss. XII Apostoli; legat papieski w Toskanii; kanonik kapituły w Lukce
• Roffredo dell’Isola OSB. (listopad 1188) – kardynał prezbiter Ss. Marcellino e Pietro; opat Monte Cassino
• Bernardo CanReg (12 marca 1188) – kardynał prezbiter S. Pietro in Vincoli; legat papieski w Toskanii i Lombardii
• Pietro Capuano (20 lutego 1193) – kardynał diakon S. Maria in Via Lata
• Adelardo Cattaneo (16 marca 1185) – kardynał Świętego Kościoła Rzymskiego; biskup Werony

Kandydaci na papieża

Według współczesnego kronikarza Rogera z Howden czterej kardynałowie dążyli do zdobycia tiary: Ottaviano di Paoli, Pietro Gallocia, Giordano di Ceccano i Graziano da Pisa^[5].

Wybór Innocentego III

Kardynałowie w dniu śmierci Celestyna III zebrali się w budynku Septizonium w dobrowolnej klauzurze. Po raz pierwszy w historii papieskich elekcji zastosowano procedurę głosowania pisemnego, za pomocą kartek wyborczych (scrutinium). W pierwszym głosowaniu najwięcej głosów (dziesięć) dostał kardynał Giovanni di Salerno, który jednak nie zgodził się kandydować^[6]. W drugim głosowaniu jednomyślnie wybrano najmłodszego, zaledwie 37-letniego kardynała Lotario Conti di Segni, który przyjął imię Innocenty III^[7]. 22 lutego odbyła się uroczysta inauguracja pontyfikatu, w trakcie której kardynał Ottaviano z Ostii udzielił elektowi sakry biskupiej, a kardynał Graziano da Pisa dopełnił obrzędu jego koronacji.