Partia Wolności (Stany Zjednoczone)

Partia Wolności^[1] (ang. Liberty Party) – partia polityczna istniejąca i działająca w Stanach Zjednoczonych w latach 1840–1848.

Partia Wolności

Państwo	Stany Zjednoczone
Lider	James Birney Henry Brewster Stanton Myron Holley
Przewodniczący	Gerrit Smith
Data założenia	1840
Data rozwiązania	1848
Ideologia polityczna	abolicjonizm

Gerrit Smith, przewodniczący Partii Wolności

James Birney, kandydat na prezydenta w 1840 i 1844

Historia

Partia Wolności powstała w wyniku niezadowolenia polityków w czasie prezydentury Andrew Jacksona^[2]. Głównym celem ówczesnych działaczy było zniesienie niewolnictwa^[3]. W 1833 roku założyli Amerykańskie Stowarzyszenie Antyniewolnicze (AASS)^[2]. Początkowo odwoływali się do prawa moralnego, pisząc petycje do Kongresu i władz stanowych, w których apelowali o zaprzestanie międzystanowego handlu niewolnikami i zniesienie niewolnictwa w Dystrykcie Kolumbii i na zachodnich terenach Stanów Zjednoczonych^[2]. Liczebność i wpływy AASS znacznie zwiększyły się pod koniec lat 30., jednakże William Lloyd Garrison stanowczo sprzeciwiał się organizacji partii politycznej i udziałowi w wyborach^[2]. Odmiennego zdania byli liderzy tacy jak James Birney, Henry Brewster Stanton czy Myron Holley^[4].

Działalność

W styczniu 1839 roku w Massachusetts doszło do spotkania władz stowarzyszenia, kiedy to po raz pierwszy oficjalnie zaproponowano przekształcenie się w partię polityczną i start w wyborach prezydenckich w 1840^[4] W kwietniu następnego roku odbyła się konwencja wyborcza, która nominowała Birneya kandydatem na prezydenta, a Thomasa Eale’a – kandydatem na wiceprezydenta^[4]. Liderem partii został wówczas Gerrit Smith, a finansowana była z funduszy American nad Foreign Anti-Slavery Society^[4]. Ponieważ jednak partia była mała i bez charyzmatycznego przywódcy, jej działacze ostatecznie postanowili poprzeć kandydata Partii Wigów – Williama Henry’ego Harrisona^[4]. Cztery lata później, w wyborach prezydenckich, wolnościowcy ponownie nominowali Jamesa Birneya swoim kandydatem na najwyższy urząd w państwie^[4]. Jedynym założeniem programowym było zniesienie niewolnictwa^[4]. W kampanii wyborczej działacze Partii Wolności powoływali się na Deklarację Niepodległości, podkreślając że każdy człowiek rodzi się wolny^[4]. Birney otrzymał ok. 62 tysięcy głosów powszechnych, głównie w Nowym Jorku, czym pozbawił zwycięstwa w tym stanie kandydata wigów Henry’ego Claya^[3].

W 1846 roku Birney stwierdził, że budowanie poparcia politycznego i platformy wyborczej wyłącznie na postulacie zniesienia niewolnictwa, nie przyniesie partii sukcesu^[5]. Zawnioskował o uwzględnienie w programie punktów o redukcji wydatków na administrację centralną i wolnym handlu^[5]. W styczniu 1848 roku delegaci na konwencji w Nowym Jorku wysunęli kandydaturę Johna Hale’a, który jednak wycofał się z wyścigu w wyborach prezydenckich^[3]. W sierpniu działacze Partii Wolności, wraz z dysydentami demokratów („podpalacze stodół”) i wigów („wigowie sumienia”)^[6], utworzyli Partię Wolnej Ziemi^[3].

Wybory prezydenckie	Kandydat	Głosy powszechne	Głosy elektorskie
1840	James Birney	6 797[7]	0
1844	James Birney	62 103[8]	0
1848	Gerrit Smith	2 545[9]	0