Łuskwiak śliski

Łuskwiak śliski (Pholiota lubrica (Pers.) Singer) – gatunek grzybów należący do rodziny pierścieniakowatych (Strophariaceae)^[1].

Łuskwiak śliski

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Gromada	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	pierścieniakowate
Rodzaj	łuskwiak
Gatunek	łuskwiak śliski
Nazwa systematyczna
Pholiota lubrica (Pers.) Singer Lilloa 22: 516 (1951) [1949]

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pholiota, Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1801 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Agaricus lubricus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1951 r. Rolf Singer^[1]

Synonimów ma około 20. Niektóre z nich^[2]:

• Agaricus lubricus Pers. 1801
• Dryophila lubrica (Pers.) Quél. 1886
• Flammopsis lubrica (Pers.) Fayod 1889
• Flammula lubrica (Pers.) P. Kumm. 1871
• Gymnopilus lubricus (Pers.) S. Imai 1938
• Inocybe lubrica (Pers.) Roze 1876
• Pholiota groenlandica M. Lange 1957
• Pholiota lubrica var. luteifolia A.H. Sm. & Hesler 1968
• Pholiota mixta var. luteifolia (A.H. Sm. & Hesler) M. Bon & P. Roux 2011
• Pholiotina lubrica (Pers.) Singer 1951

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.^[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnica 4–8 cm, początkowo półkulisty, potem łukowaty, w końcu płaskowypukły, czasami pofalowany. Brzeg długo podwinięty. Powierzchnia gładka, ciemnopomarańczowa do brązowoczerwonej, u młodych okazów z resztkami osłony na brzegu i białawymi łuseczkami, w czasie wilgotnej pogody śliska^[4].

Blaszki

Przyrośnięte i nieco zbiegające, w młodości kremowe, u starszych owocników o barwie od oliwkowej do tytoniowobrązowej. Ostrza gładkie^[4].

Trzon

Wysokość 5–7 cm, grubość do 1,5 cm, cylindryczny, prosty, początkowo pełny, potem pusty, sprężysty. Powierzchnia powyżej strefy pierścieniowej biaława i nieco włóknista, poniżej strefy początkowo biaława i łuskowata, potem gładka, ku podstawie brązowiejąca^[4].

Miąższ

Żółtobrązowy, cienki o przyjemnym zapachu i gorzkim smaku^[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki elipsoidalne lub nieco spłaszczone w widoku z boku; jajowate z przodu, cienkościenne, gładkie, 6–7 × 3,5–4,5 μm z małą i niewyraźną porą rostkową^[5].

Występowanie i siedlisko

Łuskwiak śliski występuje w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej, Europie i Azji^[6]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski podano liczne stanowiska^[3]. Nowsze stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Jest w nim zaliczony do gatunków chronionych lub rzadkich^[7].

Saprotrof rozwijający się na ściółce w lasach liściastych i iglastych, czasem także na częściowo zwęglonych resztkach drzewnych^[4].

Gatunki podobne

Łuskwiak wypaleniskowy (Pholiota highlandensis) odróżnia się bardziej żółtym kapeluszem, ząbkowanymi ostrzami blaszek^[4]. Łuskwiak złotawy (Pholiota aurivella) ma blady trzon i dużo większe zarodniki o bardzo wyraźnych porach rostkowych. Łuskwiak żółty (Pholiota alnicola) jest jaśniejszy, ma niewiele łusek i znacznie większe zarodniki, ponadto rośnie na pniach olchy^[5].