Planetoidy bliskie Ziemi

Planetoidy bliskie Ziemi (ang. Near-Earth asteroids, NEA) – planetoidy z klasy obiektów bliskich Ziemi, których peryhelium orbity znajduje się w pobliżu orbity Ziemi i jest mniejsze niż 1,3 au.

Symulowany rozkład przestrzenny planetoid bliskich Ziemi, w tym potencjalnie niebezpiecznych (pomarańczowe). Zielona linia wskazuje orbitę Ziemi.

Liczba planetoid bliskich Ziemi odkrytych od roku 1995 za pomocą różnych programów obserwacyjnych:

LINEAR	NEAT	Spacewatch
LONEOS	CSS	Pan-STARRS
NEOWISE	ATLAS	inne

Niektóre z tych planetoid poruszają się na tyle blisko ziemskiej orbity, że mogą powodować niebezpieczeństwo zderzenia z Ziemią. Z drugiej strony NEA są łatwo osiągalne dla statków kosmicznych. Jak dotąd trzy planetoidy bliskie Ziemi zostały odwiedzone przez sondy kosmiczne: (433) Eros (Near Earth Asteroid Rendezvous, NASA), (25143) Itokawa (misja Hayabusa, JAXA) i (4179) Toutatis (misja Chang’e 2, CNSA).

Klasyfikacja NEA

Ze względu na orbitę, wyróżnia się cztery rodziny planetoid bliskich Ziemi^[1]:

• Grupa Atiry – Grupa planetoid o półosi wielkiej a < 1 au, których aphelium znajduje się bliżej niż peryhelium Ziemi: Q < 0,983. Ich orbity leżą w całości wewnątrz orbity ziemskiej (choć niekoniecznie w tej samej płaszczyźnie).
• Grupa Atena – Grupa planetoid o półosi wielkiej a < 1 au, których aphelium leży w przedziale 0,983 < Q ≤ 1,0167. Przeważnie poruszają się wewnątrz ziemskiej orbity.
• Grupa Apolla – Grupa planetoid o półosi wielkiej a ≥ 1 au, natomiast aphelium Q < 1,017 au
• Grupa Amora – Grupa planetoid o półosi wielkiej a > 1 au, peryhelia nieznacznie wykraczają poza orbitę Ziemi (1,017 – 1,3 au). Planetoidy z tej grupy często przecinają orbitę Marsa, nie przecinają jednak orbity Ziemi.

Liczba

13 marca 2025 roku znanych było 37 908 planetoid bliskich Ziemi^[2]. Największym z nich jest mający średnicę około 38 km (1036) Ganymed. Łącznie istnieją prawdopodobnie dziesiątki tysięcy NEA, przy czym, jak wynika z obserwacji wykonanych za pomocą satelity WISE, około 980 z nich ma średnicę powyżej 1 kilometra, a około 19,5 tys. – pomiędzy 100 a 1000 metrów^[3].

Występowanie NEA	Liczba nazwanych	Liczba ponumerowanych	Liczba wszystkich w bazie JPL[2]
Grupa Atiry	2	9	34
Grupa Atena	14	271	3021
Grupa Apolla	80	1744	21 496
Grupa Amora	82	1337	13 357
Razem cały Układ Słoneczny	178	3361	37 908

Zobacz też

• skala Torino
• planetoidy przecinające orbitę Marsa
• potencjalnie niebezpieczne asteroidy
• (153591) 2001 SN₂₆₃ – najbliższa Ziemi planetoida potrójna