Fałdówka biała

Fałdówka biała (Plicatura nivea (Fr.) P. Karst.) – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales)^[1].

Fałdówka biała

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	Incertae sedis
Rodzaj	fałdówka
Gatunek	fałdówka biała
Nazwa systematyczna
Plicatura nivea (Fr.) P. Karst. Bidr. Känn. Finl. Nat. Folk 48: 342 (1889)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Plicatura, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Takson ten w 1828 roku opisał Elias Fries, nadając mu nazwę Merulius niveus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Petter Adolf Karsten w 1889 r.^[1] Synonimy^[2]:

• Merulius niveus Fr. 1828
• Merulius rimosus Berk. ex Cooke 1891
• Plicatura alni Peck 1872
• Sesia nivea (Fr.) Kuntze 1891
• Trogia alni (Peck) Peck 1878

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.^[3]

Morfologia

Owocnik

Rozpostarto-odgięty, luźno przyczepiony do podłoża, pofalowany, w stanie żywym miękki i elastyczny, po wysuszeniu kruchy i bardzo lekki. Górna strona w młodych owocnikach gładka i biała, w starszych delikatnie aksamitna, szarawa. Powierzchnia hymenialna początkowo biała i gładka, ale z czasem żółtawa lub jasnobeżowobrązowa, a w stanie suchym pomarańczowa do jasnobrązowej. W dojrzałych owocnikach powierzchnia hymenialna staje się wyraźnie i nieregularnie pofałdowana, ale bez listewek^[4].

Cechy mikroskopowe

System strzępkowy monomityczny. Strzępki z dużymi sprzążkami, w subhymenium o szerokości 23 µm, cienkościenne i silnie rozgałęzione. Strzępki subikulum o szerokości 3–6 µm, przy sprzążkach do 10 mm. Większość strzępek ma nieco pogrubione ściany, jest prosta, słabo rozgałęziona, z nielicznymi anastomozami. Cystyd brak. Podstawki prawie cylindryczne lub wąsko maczugowate, 12–18 × 3–4 µm, z czterema sterygmami i sprzążką w podstawie. Bazydiospory 4–4,5 × 1 µm, kiełbaskowate, gładkie, cienkościenne, amyloidalne, niecyjanofilne^[4].

Występowanie i siedlisko

Znane jest występowanie fałdówki białej w Ameryce Północnej (w USA i Kanadzie) i Europie^[5]. Jest pospolita w olsach wzdłuż wybrzeży Bałtyku^[4]. W Polsce do 2003 r. znane było tylko jedno stanowisko i to już historyczne, podane przez B. Eichlera w 1901 r. w Międzyrzeczu Podlaskim. Według W. Wojewody rozprzestrzenienie tego gatunku i stopień zagrożenia w Polsce nie są znane^[3].

Nadrzewny grzyb saprotroficzny. Występuje na martwych, zwisających lub zwalonych gałęziach, stojących lub zwalonych martwych pniach olchy, rzadko na innych drzewach liściastych, np. gruszach, wierzbach, brzozach, a w jednym przypadku znaleziono go na świerku^[4]. W Polsce opisany został na martwych pniach topoli osiki^[3].

Gatunki podobne

Fałdówka biała jest łatwo rozpoznawalna po białym kolorze, nieregularnie pomarszczonym hymenium i szklistych, wyraźnie amyloidalnych zarodnikach^[4]. Co prawda jej starsze owocniki ciemnieją i z górnej strony stają się podobne do owocników fałdówki kędzierzawej, ale ta zawsze ma warstwę hymenialną wyraźnie listewkowatą^[6].