Pomnik Ofiar Zbrodni Wołyńskiej w Zielonej Górze

Pomnik Ofiar Zbrodni Wołyńskiej – pomnik w Zielonej Górze upamiętniający ofiary rzezi wołyńskiej odsłonięty 24 sierpnia 2024 r.

Pomnik Ofiar Zbrodni Wołyńskiej

Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Miejscowość	Zielona Góra
Miejsce	plac Słowiański
Projektant	Andrzej Getter i Barbara Getter
Fundator	Instytut Pamięci Narodowej
Data budowy	2024
Data odsłonięcia	24 sierpnia 2024
Położenie na mapie Zielonej Góry Pomnik Ofiar Zbrodni Wołyńskiej
Położenie na mapie Polski Pomnik Ofiar Zbrodni Wołyńskiej
Położenie na mapie województwa lubuskiego Pomnik Ofiar Zbrodni Wołyńskiej
51°56′11,0″N 15°30′13,9″E

Historia

Po zakończeniu II wojny światowej na tereny tzw. ziem odzyskanych trafiło wiele osób pochodzących z obszarów, gdzie dochodziło do eksterminacji ludności polskiej przez ukraińskich nacjonalistów. Pamięć o tych wydarzeniach przetrwała w pamięci ich potomków. W 2019 r. w Zielonej Górze środowisko kresowiaków powołało Komitet Budowy Pomnika Ofiar Zbrodni Wołyńskiej, który wystąpił z inicjatywą upamiętnienia tragicznych wydarzeń, jakie miały miejsce na Wołyniu w latach 1943–1945. W inicjatywę włączyły się ponadto władze Zielonej Góry, Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu, Stowarzyszenie Huta Pieniacka oraz Gazeta Lubuska. Działania zostały przerwane z uwagi na wybuch pandemii COVID-19^[1].

Inicjatywa została ponownie podjęta w 2021 r. 5 października został podpisany list intencyjny, na mocy którego władze miasta zobowiązały się przekazać teren pod pomnik a koszty jego budowy miał pokryć IPN oraz lokalne organizacje zrzeszające kresowian. Uchwałą Rady Miasta wybrano plac Słowiański jako miejsce zbudowania pomnika, miasto też ogłosiło konkurs na jego projekt. W odpowiedzi wpłynęło dziesięć zgłoszeń. Decyzją komisji wybrano projekt Andrzeja i Barbary Getterów, których projekt symbolizuje okaleczone drzewo^[2].

Lokalizacja

Pomnik został wzniesiony w centrum miasta na Placu Słowiańskim, w otoczeniu budynków sądu oraz Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Zielonogórskiego. Jego uroczystego poświęcenia i odsłonięcia dokonano 24 sierpnia 2024^[3]. W odsłonięciu pomnika wziął udział m.in. dr Karol Nawrocki prezes Instytutu Pamięci Narodowej^[4].

Opis pomnika

Pomnik Ofiar Zbrodni Wołyńskiej jest wykonany z kamienia, a jego wysokość (bez cokołu) wynosi, 4,90 metra. Przedstawia okaleczone drzewo – symbol życia, wpisane w destrukcyjną kompozycję brył, symbolizuje tragedię wydarzeń i zniszczenie istnienia. Kompozycja plastyczna pomnika opiera się na formie krzyża, który porządkuje drastycznie pocięte bryły kamienne, przywołujące dramat wydarzeń. Na pionowej części pomnika widnieje inskrypcja: "I kamienie wołać będą”, natomiast na poziomej części pomnika widnieje inskrypcja:

"Nie o zemstę, lecz o pamięć wołają ofiary"
Uchwała Sejmu RP z 22 lipca 2016 r.
W HOŁDZIE POLAKOM ORAZ OBYWATELOM
POLSKIM ORAZ INNYCH NARODOWOŚCI
ZAMORDOWANYM W LATACH 1943-1945
PRZEZ UKRAIŃSKICH NACJONALISTÓW NA WOŁYNIU
I NA TERENIE INNYCH WOJEWÓDZTW
POŁUDNIOWO-WSCHODNIEJ RZECZYPOSPOLITEJ

oraz nazwy powiatów z terenu przedwojennych województw: lwowskiego, tarnopolskiego, stanisławowskiego i wołyńskiego, na terenie których dokonano zbrodni ludobójstwa^[5].