Powłocznica dębowa

Powłocznica dębowa (Peniophora quercina (Pers.) Cooke) – gatunek grzybów należący do rodziny powłocznicowatych (Peniophoraceae)^[1].

Powłocznica dębowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	powłocznicowate
Rodzaj	powłocznica
Gatunek	powłocznica dębowa
Nazwa systematyczna
Peniophora quercina (Pers.) Cooke Grevillea 8 (no. 45): 20 (1879)

Starsze owocniki o podwiniętych brzegach

Powłocznica na cienkich gałęziach

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Peniophora, Peniophoraceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1801 r. Christiaan Persoon nadając mu nazwę Thelephora quercina. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Mordecai Cubitt Cooke w 1879 r.^[1]

Peniophora quercina jest taksonem typowym rodzaju powłocznica (Peniophora)^[1].

Niektóre synonimy naukowe^[2]:

• Auricularia corticalis Bull. 1790
• Corticium corticale (Bull.) Quél. 1888
• Corticium quercinum (Pers.) Fr. 1838
• Kneiffia corticalis (Bull.) Bres. 1903
• Lichen carneus Willd. 1787
• Peniophora carnea (Willd.) P. Karst. 1889
• Peniophora corticalis (Bull.) Bres. 1897
• Peniophora pezizoides Massee 1889
• Stereum tuberculosum Velen. 1922
• Thelephora agglutinata Pers. 1822
• Thelephora carnea Humb. 1793
• Thelephora carnea Schumach. 1803
• Thelephora quercina Pers. 1801
• Xerocarpus carneus (Willd.) P. Karst. 1882

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 1967 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym ma też inne nazwy: osnówka dębowa, pleśniak dębowy, powłocznik dębowy^[3].

Morfologia

Owocniki

Jednoroczne, rozpostarte, lub rozpostarto-odgięte. Pojedyncze mają kolisty kształt, często jednak sąsiednie owocniki zlewają się z sobą tworząc jednolitą powłokę. Są silnie przyczepione do podłoża. W okresie suszy kurczą się i pękają. Grubość owocników wynosi 0,2–2 mm i zmienia się w zależności od pogody; podczas wilgotnej są grubsze, podczas suchej cieńsze. U młodych okazów owocnik całą powierzchnią przylega do podłoża, a jego brzeg jest delikatnie kosmkowaty, białawy i włóknisty, na starszych owocnikach brzeg odstaje od podłoża i podwija się. Zewnętrzna, odstająca od podłoża strona owocnika jest szorstka, nierówna i ma kolor ciemnobrunatny lub czarny, na dębach rosnących na podmokłym terenie fioletowoniebieski^[4].

Hymenofor

Znajduje się na całej powierzchni owocnika. Jest gładki, pomarszczony, guzkowaty, matowy, promieniście pofałdowany, a na starszych owocnikach popękany. Ma kolor szaroróżowy, jasnobrunatny, szarofioletowy, na starszych okazach brunatnieje^[4].

Miąższ

Bardzo cienki. U młodych okazów miękki i woskowaty, u starszych kruchy, skórzasty^[4].

Wysyp zarodników

Różowy. Zarodniki o kształcie cylindrycznym, z zaostrzoną podstawą i wygięte na kształt kiełbaski. Powierzchnia gładka, kolor ciemnoróżowy, rozmiar 10–12 × 3–4 μm^[4].

Występowanie

Jest pospolita w Europie, stwierdzono też jej występowanie w Azji^[5]. Rośnie głównie na korze dębów (szczególnie dęba szypułkowego), rzadko na olszy szarej, lipie^[3] i na buku. Występuje w lasach liściastych i mieszanych, w parkach. Zasiedla głównie martwe, opadłe gałęzie i martwe pnie i pniaki. Jest pospolita na terenie całej Polski (z wyjątkiem gór, gdzie jest rzadka)^[4].

Znaczenie

Saprotrof powodujący białą zgniliznę drewna^[4].