Powiat wejherowski

Powiat wejherowski (kaszb. Wejrowsczi kréz) – powiat w północnej Polsce, w województwie pomorskim, utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Wejherowo.

Powiat wejherowski

powiat
Ratusz w Wejherowie
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
TERC	2215
Siedziba	Wejherowo
Starosta	Marcin Kaczmarek[1]
Powierzchnia	1285,25 km²
Populacja (30.06.2024) • liczba ludności	230 301[2]
• gęstość	179,2 os./km²
Urbanizacja	58,83%
Tablice rejestracyjne	GWE, GWO
Adres urzędu: ul. 3 Maja 4 84-200 Wejherowo
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich 3 Liczba gmin wiejskich 7
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa

Mapa powiatu

Jest najludniejszym powiatem ziemskim w województwie pomorskim. Biorąc pod uwagę całą Polskę, powiat zajmuje czwartą lokatę wśród powiatów ziemskich pod względem ludności.

Powiat w znacznej części jest zamieszkany przez ludność kaszubską. Dwujęzyczne nazwy miejscowości wprowadzono dotychczas w sześciu gminach powiatu – Linii, Luzinie, Szemudzie, gminie wiejskiej Wejherowo, miasto Wejherowo oraz miasto Reda.

W dwóch gminach – Szemud i Linia – wprowadzono w 2010 język kaszubski jako język pomocniczy.

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejskie (miasta): Wejherowo, Rumia, Reda
• gminy wiejskie: Choczewo, Gniewino, Linia, Luzino, Łęczyce, Szemud, Wejherowo

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[3] powiat zamieszkiwało 217 846 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2020 roku powiat zamieszkiwało 219 457 osób^[4].

Położenie

Według danych z 1 stycznia 2012 roku powierzchnia powiatu wynosiła 1285,25 km²^[5].

Sąsiednie powiaty to: powiat kartuski, powiat lęborski, powiat pucki oraz miasto na prawach powiatu Gdynia.

Demografia

Według danych z 30 czerwca 2013 r. powiat miał 204 770 mieszkańców^[6]. Powiat wejherowski jest powiatem o największej liczbie mieszkańców w woj. pomorskim (nie dotyczy miast na prawach powiatu).

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2013):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	204 770	100	103 273	50,43	101 497	49,57
Miasto	120 462	58,83	61 781	30,17	58 681	28,66
Wieś	84 308	41,17	41 492	20,26	42 816	20,91

▶Wieś vs ▶miasto

Ogółem (▶k, ▶m)

Miasto (▶k, ▶m)

Wieś (▶k, ▶m)

Piramida wieku mieszkańców powiatu wejherowskiego w 2014 roku^[7]

Ludność w latach

Powiat wejherowski charakteryzuje się szybkim wzrostem liczby ludności, spowodowanym wysokim przyrostem naturalnym i migracją ludności z Trójmiasta i powiatów ościennych. Trend ten jest szczególnie widoczny w gminach południowo-wschodnich, położonych najbliżej Trójmiasta i najlepiej z nim skomunikowanych.

Liczba mieszkańców Rok Ludność Zmiana (%) 1995 163 344 – 1996 165 094 1,1% 1997 166 682 1% 1998 169 357 1,6% 1999 169 359 0% 2000 171 133 1% 2001 173 254 1,2% 2002 174 394 0,7% 2003 176 224 1% 2004 178 368 1,2% 2005 180 691 1,3% 2006 183 086 1,3% 2007 185 831 1,5% 2008 188 973 1,7% 2009 192 349 1,8% 2010 195 622 1,7% 2011 201 630 3,1% 2012 203 862 1,1% 2013 205 892 1% 2014 207 676 0,9% 2015 209 407 0,8% 2016 211 455 1% 2017 213 803 1,1% 2018 215 908 1% 2019 217 846 0,9% 2020 219 457 0,7% 2021 225 799 2,9% 2022 227 406 0,7% 2023 229 446 0,9% 2024 230 301 0,4% 1. Bank Danych Lokalnych GUS

Gminy

Gminy powiatu wejherowskiego

Herb	Gmina	Liczba ludności (30 czerwca 2023)	Powierzchnia [km²]	Gęstość zaludnienia [osób/km²]
	Choczewo	4 998	183,23	27,7
	Gniewino	7 440	176,21	42,1
	Linia	6 404	119,82	53,4
	Luzino	17 778	111,93	154,2
	Łęczyce	12 006	232,86	51,6
	Reda	28 588	33,46	849,6
	Rumia	52 931	30,09	1735,5
	Szemud	21 276	176,57	115,8
	Wejherowo	30 509	194,08	152,5
	Wejherowo	46 271	26,99	1740,2

Transport

Przez powiat przebiega droga krajowa nr 6 i pięć dróg wojewódzkich – 100, 213, 216, 218, 224.

Główną linią kolejową jest linia kolejowa nr 202. Obsługuje ona pociągi pospieszne w kierunku Gdańska i Szczecina.

Innymi czynnymi liniami kolejowymi są linie kolejowe nr 213 relacji Reda – Hel, 228 relacji Rumia – Gdynia Oksywie oraz 250 relacji Rumia – Gdańsk Główny, należąca do trójmiejskiej SKM, która planuje jej wydłużenie do Wejherowa.

Ponadto na terenie powiatu znajdują się dwie aktualnie nieczynne linie kolejowe – 229 oraz 230, na której planowane jest przywrócenie ruchu pasażerskiego na odcinku Wejherowo – Rybno Kaszubskie.

W całości rozebrana została linia kolejowa nr 230A, prowadząca na teren nieukończonej Elektrowni Jądrowej Żarnowiec.

Usługi komunikacyjne na terenie powiatu świadczą:

• PKS Gdynia
• MZK Wejherowo - miasta: Wejherowo, Reda i Rumia, gminy: Wejherowo i Luzino
• ZKM Gdynia - miasta: Rumia, Reda i Wejherowo, gminy: Wejherowo i Szemud

Pojazdy zarejestrowane w powiecie wejherowskim mają tablice rejestracyjne rozpoczynające się od GWE, jednak z powodu kończących się możliwych kombinacji Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju 30 kwietnia 2015 roku dopuściło wyróżnik GWO (ostatnia litera to O, a nie cyfra zero „0”)^[8].

Historia powiatu

Utworzony został w 1818 jako jeden z 21 powiatów w prowincji Prusy Zachodnie. W 1887 jego obszar zmniejszył się w wyniku utworzenia powiatu puckiego. Po 1920 znalazł się w granicach II Rzeczypospolitej w składzie województwa pomorskiego. Odłączony został wówczas Sopot, który włączono w granice Wolnego Miasta Gdańska, oraz kilka gmin, które weszły w skład powiatu lęborskiego w Niemczech. W 1926 z powiatu puckiego przyłączono 14 gmin, a odłączono 9 gmin.

W 1928 połączono powiat pucki i wejherowski, tworząc powiat morski. Siedzibą starosty zostało Wejherowo. W 1929 od powiatu morskiego odłączona została Gdynia, stanowiąca odtąd starostwo grodzkie. Podczas okupacji niemieckiej w 1939 powiat morski został wcielony w skład Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie. W 1945 powiat morski znalazł się w granicach nowo utworzonego województwa gdańskiego.

W 1954 utworzono ponownie powiat pucki. Do powiatu wejherowskiego przyłączono kilka gmin z powiatu lęborskiego. Powiat wejherowski został zlikwidowany w wyniku reformy administracyjnej w 1975. Po kolejnej reformie został ponownie utworzony w 1999 w szerszym kształcie, ponieważ w jego skład weszły gminy Choczewo i Łęczyce (do 1975 w powiecie lęborskim).

Starostowie wejherowscy

• 1818–1830 Franciszek Wejher/Franz von Weiher (1763–1835)
• 1832–1834 Lesse
• 1834–1835 Gratz
• 1835–1862 Ludwig von Platen
• 1863–1866 Paul August von Jordan
• 1866–1867 von Raesfeldt
• 1867–1879 Friedrich Eberhard Bornbaum
• 1880 Wenzel
• 1880–1893 Gumprecht
• 1893–1908 Robert von Keyserlingk
• 1908–1920 Theodor von Baudissin
• 1920 Stefan Dąbrowski
• 1920–1922 Wojciech Lemańczyk
• 1922–1926 Alfons Chmielecki
• 1926–1927 Leon Ossowski
• 1927–1930 Bolesław Lipski
• 1930–1932 Władysław Henszel^[9][10]
• 1933–1936 Stefan Wendorff
• 1936–1939 Antoni Potocki
• 1939–1944 Heinz Lorenz
• 1944–1945 Arthur Diethelm
• 1945 Zdzisław Basak
• 1945 Zdzisław Konopka
• 1945–1948 Jan Oderowski
• 1948–1950 Andrzej Zacharski
• 1950–1952 Franciszek Nastały
• 1952–1956 Konrad Szymikowski
• 1956–1961 Bernard Szczęsny
• 1961–1968 Bronisław Rocławski
• 1968–1970 Wojciech Elke
• 1970–1973 Stanisław Żukowski
• 1973–1975 Henryk Pauli
• 1975–1999 – powiat wejherowski nie istniał
• 1998–2002 Grzegorz Szalewski
• 2002-2014 Józef Reszke
• 2014-2024 Gabriela Lisius
• od 2024 Marcin Kaczmarek

Rada Powiatu

Ugrupowanie	2002–2006[11]	2006–2010[12]	2010–2014[13]	2014–2018[14]	2018–2024[15]
Samoobrona	1	–	–	–	–
Sojusz Lewicy Demokratycznej	4 (SLD-UP)	–	–	–	–
Liga Polskich Rodzin	2	–	–	–	–
Porozumienie dla powiatu „Samorządność”	16	–	–	–	–
Wspólnota Samorządowa	6	5	–	–	–
Prawo i Sprawiedliwość	–	5	4	8	8
Platforma Obywatelska	–	12	15	13	–
Lepszy Powiat	–	4	–	–	–
Porozumienie Samorządowe Ziemia Wejherowska	–	3	1	–	–
Wspólny Powiat	–	–	9	8	–
Koalicja Obywatelska	–	–	–	–	9
Wspólny Powiat Gabrieli Lisius	–	–	–	–	12

Media lokalne

• Nadmorski24.pl^[16]
• Radio Kaszëbë
• Twoja Telewizja Morska (TTM)
• Gryf Wejherowski (piątkowy dodatek do Dziennika Bałtyckiego)
• Goniec Rumski (piątkowy dodatek do Dziennika Bałtyckiego)
• Panorama Powiatu Wejherowskiego
• Express Powiatu Wejherowskiego
• Lesók – miesięcznik gminy Szemud
• Telewizja Wejherowo
• Portal Regionalny Małe Trójmiasto Kaszubskie – male-trojmiasto.pl
• Serwis SportoweKaszuby.pl
• Fakt Wejherowski
• Twoja Gazeta – Małe Trójmiasto Kaszubskie
• Tuba Wejherowa^[17]

Zobacz też

• Komunalny Związek Gmin „Dolina Redy i Chylonki”