Prawo o ruchu drogowym

Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym – przepisy regulujące prawa i obowiązki uczestników ruchu drogowego.

Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r.
Prawo o ruchu drogowym

Nazwa potoczna	kodeks drogowy, prawo o ruchu drogowym
Skrót nazwy	u.p.r.d.
Państwo	Polska
Data wydania	20 czerwca 1997
Miejsce publikacji	Dz.U. z 1997 r. nr 98, poz. 602
Tekst jednolity	Dz.U. z 2024 r. poz. 1251
Data wejścia w życie	1 stycznia 1998 1 stycznia 1999 1 lipca 1999
Rodzaj aktu	ustawa
Przedmiot regulacji	zasady ruchu drogowego
Status	obowiązujący
Ostatnio zmieniony przez	Dz.U. z 2024 r. poz. 834
Wejście w życie ostatniej zmiany	1 lipca 2024
Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych

Akty prawne

W Polsce do aktów prawnych tworzących prawo o ruchu drogowym zalicza się:

• Konwencję wiedeńską o ruchu drogowym, ratyfikowaną 1 czerwca 1984 i opublikowaną 24 lutego 1988 r^[1].
• Ustawę z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym wraz ze wszystkimi jej nowelizacjami – zwaną błędnie, aczkolwiek popularnie, kodeksem drogowym^[2].
• Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami^[3].
• Kilkanaście rozporządzeń ministra infrastruktury precyzujących rozmaite aspekty stosowania wcześniej wspomnianych ustaw, m.in.:
  • Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia^[4] – określające np. jakie światła, hamulce powinny posiadać różne typy pojazdów oraz w co powinny być wyposażone;
  • Rozporządzenie w sprawie znaków i sygnałów drogowych^[5] – definiujące wzory znaków drogowych i sygnałów;
  • Seria rozporządzeń określających zasady przyznawania i odbierania uprawnień do prowadzenia pojazdów;
  • Rozporządzenia w sprawie kontroli ruchu drogowego i zasad karania za naruszenia prawa o ruchu drogowym.

Zawartość ustawy Prawo o ruchu drogowym

Ustawa Prawo o ruchu drogowym składa się z 9 działów:

• Dział I: Przepisy ogólne
• Dział II: Ruch drogowy
• Dział III: Pojazdy
• Dział IV: Bezpieczeństwo ruchu drogowego
• Dział V: Kontrola ruchu drogowego
• Dział Va: Działania na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego
• Dział Vb: Kary pieniężne
• Dział Vc: Przetwarzanie danych osobowych
• Dział VI: Zmiany w przepisach obowiązujących oraz przepisy przejściowe i końcowe.

Działy dzielą się na rozdziały, a niektóre rozdziały dzielą się na oddziały.

Odmienne od europejskich rozwiązania w polskim prawie o ruchu drogowym

Dopuszczalne prędkości na polskich drogach
Uwaga: autobusy spełniające dodatkowe warunki^[a] mogą w Polsce na autostradach i drogach szybkiego ruchu poruszać się do 100 km/h.

Polskie prawo o ruchu drogowym wypracowało rozwiązania odmienne od stosowanych w niektórych krajach Unii Europejskiej. Część z nich odbiega od rozwiązań zawartych w Konwencji wiedeńskiej o ruchu drogowym. Zalicza się do nich:

• brak norm dla sygnalizacji świetlnej, które zakazywałyby jednoznacznie budowy skrzyżowań, w których dochodzi do przecinania się kierunków ruchu w jednej fazie działania sygnalizacji, w szczególności ruchu pieszego i kołowego (zielone strzałki w prawo włączające się w momencie, gdy piesi mają zielone światło, brak realizacji prawa do jazdy w lewo w osobnym cyklu niekrzyżującym się z zielonym światłem dla pieszych itp.);
• niespójne przepisy dotyczące krzyżowania ruchu samochodowego z ruchem pieszych i rowerzystów, niechroniące skutecznie słabszych uczestników ruchu; m.in. brak jednoznacznego pierwszeństwa – przy zmianie kierunku ruchu przez kierującego samochodem – przejazdu po przejazdach rowerowych^[6];
• brak bezwarunkowego zakazu umieszczania tablic, ogłoszeń, oznaczeń lub urządzeń, które mogłyby być mylnie wzięte za znaki lub inne urządzenia służące do kierowania ruchem^[7].

Według opinii Biura Analiz Sejmowych^[8] w sytuacji kolizji norm ustawy – prawo o ruchu drogowym oraz Konwencji wiedeńskiej o ruchu drogowym z 1968 r. pierwszeństwo stosowania przysługuje przepisom Konwencji.

Zobacz też

• Prawo jazdy

Uwagi

1. Warunki te to m.in.: hamulce wyposażone w system ABS, wbudowany tachograf, zwalniacz i ogranicznik prędkości, homologowane siedzenia, zabezpieczenia bagażu i odpowiedni stan ogumienia.