Radlaczek zwisły

Radlaczek zwisły (Plicatura pendula (Alb. & Schwein.) B. Palla, V. Papp & Dima) – gatunek grzybów należący do rodziny Amylocorticiaceae^[1].

Radlaczek zwisły

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	Amylocorticiaceae
Rodzaj	fałdówka
Gatunek	radlaczek zwisły
Nazwa systematyczna
Plicatura pendula (Alb. & Schwein.) Pouzar 1966 Plant and Fungal Systematics 69(2): 179 (2024)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Plicatura pendula, Plicatura, Amylocorticiaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Dikarya, Fungi^[2].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowali w 1805 r. Johannes Baptista von Albertini oraz Lewis David von Schweinitz, nadając mu nazwę Sistotrema pendulum^[3]. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nadał mu w 2024 r. Zdeněk Pouzar, przenosząc go do rodzaju Plicatura (fałdówka)^[2]. Synonimy naukowe:

• Sistotrema pendulum Alb. & Schwein. 1805
• Sistotrema conchatum Ehrenb 1818
• Hydnum pendulum (Alb. & Schwein.) Fr. 1821
• Sistotrema pendulum subsp. conchatum (Ehrenb.) Pers. 1825
• Irpex pendulus (Alb. & Schwein.) Fr. 1828
• Irpicodon pendulus (Alb. & Schwein.) Pouzar 1966
• Xylodon pendulus (Alb. & Schwein.) Kuntze 1898^[4].

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003 r. Po przeniesieniu do rodzaju Plicatura stała się ona niespójna z nazwą naukową. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był również jako: palczak zwisły, palczak wiszący^[5].

Morfologia

Owocnik

Owocniki mają z reguły kapeluszowaty lub muszlowaty kształt. Ich średnica waha się od 5 do 30 mm. Górna powierzchnia jest początkowo biaława i filcowata, u starszych owocników staje się naga, z niewielkimi rzęskami na krawędzi, a jej barwa przechodzi w kolor ochrowy. Może być promieniście pomarszczona^[6].

Hymenofor

Składa się ze spłaszczonych, nieregularnych kolców lub falbanek. Ma barwę białawą^[6].

Trzon

Owocniki nie posiadają wyraźnie wyodrębnionego trzonu. Do substratu przyrastają bocznie lub centralnie^[6].

Miąższ

Cienki, biały, bez wyraźnego smaku ani zapachu. W stanie wilgotnym jest miękki i elastyczny, w stanie suchym staje się twardy i kruchy^[6].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki amyloidalne, o wydłużonym cylindrycznym kształcie i rozmiarze rzędu 4-5 × 2,5 μm^[7].

Występowanie i siedlisko

Gatunek rzadki, występujący w Azji, Ameryce Północnej i Europie^[8]. W Polsce gatunek rzadki, wpisany na Czerwoną liście grzybów wielkoowocnikowych Polski ze statusem E – gatunek wymierający^[9].

Jest wyspecjalizowanym słabym pasożytem, a po śmierci drzewa także saprotrofem – zasiedla osłabione, silnie uszkodzone lub obumarłe sosny zwyczajne (Pinus sylvestris). Może wyrastać na pniach, konarach oraz pomniejszych gałęziach, zwykle pojawiając się w miejscach starych uszkodzeń, rzadziej przebijając się przez korę^[10]. Na przełomie XX i XXI wieku był znany z zaledwie trzech stanowisk w Polsce^[11].

Owocniki pojawiają się głównie w miesiącach zimowych^[11].

Znaczenie

Gatunek niejadalny^[6].