Raków (Białoruś)

Raków (biał. Ракаў, Rakau) – agromiasteczko^[2] na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie wołożyńskim, 36 km na zachód od Mińska.

Raków

Ulica w miasteczku
Herb
Państwo	Białoruś
Obwód	miński
Rejon	wołożyński
Wysokość	221 m n.p.m.
Populacja (2009) • liczba ludności	2626[1]
Nr kierunkowy	+375 1772
Kod pocztowy	222365
Tablice rejestracyjne	5
Położenie na mapie obwodu mińskiego Raków
Położenie na mapie Białorusi Raków
Położenie na mapie Polski w 1939 r. Raków
53°58′00,4″N 27°02′48,9″E
Strona internetowa

Siedziba prawosławnego dekanatu rakowskiego i wchodzącej w jego skład parafii pw. Przemienienia Pańskiego^[3], a także parafii rzymskokatolickiej pw. Najświętszej Maryi Panny Różańcowej i św. Dominika.

Historia

W końcu XVIII wieku było to miasto magnackie w województwie mińskim^[4]. W okresie międzywojennym Raków był miasteczkiem granicznym na wschodniej rubieży II Rzeczypospolitej, wchodzącym w skład województwa wileńskiego; miejscowość była siedzibą wiejskiej gminy Raków.

W latach 1921–1945 miasteczko i folwark leżały w Polsce, w województwie wileńskim^[a], w powiecie stołpeckim, a od 1927 w powiecie mołodeckim, w gminie Raków^[5].

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwały:

• miasteczko – 3323 osoby, 1605 było wyznania rzymskokatolickiego, 297 prawosławnego a 1421 mojżeszowego. Jednocześnie 2114 mieszkańców zadeklarowało polską, 140 białoruską, 1057 żydowską, 9 rosyjską, 2 litewską a 1 mołdawską przynależność narodową. Były tu 552 budynki mieszkalne^[6]. W 1931 w 607 domach zamieszkiwało 3538 osób^[7].
• folwark – w 1931 w 4 domach zamieszkiwało 28 osób^[7].

Wierni należeli do miejscowej parafii rzymskokatolickiej i prawosławnej. Mieścił się tu Sąd Grodzki i urząd pocztowy, który obsługiwał znaczną część gminy Raków^[8].

Podczas okupacji hitlerowskiej, w październiku 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 2000 osób. 4 lutego 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowano w miejscowej synagodze. Sprawcami zbrodni byli niemieccy i litewscy policjanci^[9].

Po II wojnie światowej włączony do Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej.

W latach 1907–1909 w miejscowości działało koło prowincjonalne Polskiego Towarzystwa „Oświata” w Mińsku, które zajmowało się wspieraniem polskiej edukacji^[10].

W Rakowie urodzili się:

• Waldemar Bohdanowicz – polski geograf, polityk, były prezydent Łodzi i wojewoda łódzki, senator II kadencji, dziennikarz i działacz organizacji katolickich
• Kazimierz Zdziechowski – polski ziemianin, prozaik, publicysta, krytyk literacki i nowelista
• Marian Zdziechowski – polski historyk idei i literatury, filolog, filozof, krytyk literacki i publicysta, rektor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie.

Zabytki

• cerkiew Przemienienia Pańskiego, 1730–1793
• kościół cmentarny Św. Anny, 1830
• kościół NMP, 1906
• kirkut, XVIII– XX wiek
• cmentarz prawosławny, XIX wiek
• muzeum-galeria „Januszkiewicze”
• grodzisko koło kościoła

W miasteczku istniały ponadto klasztory bonifratrów i dominikanów, a w pobliskich Nowosiółkach (w okresie międzywojennym już po radzieckiej stronie granicy) znajdował się dwór rodziny Zdziechowskich, w którym urodzili się m.in. Marian Zdziechowski i Kazimierz Zdziechowski.

Raków był miejscem akcji książek polskiego pisarza Sergiusza Piaseckiego: Kochanek Wielkiej Niedźwiedzicy, Piąty etap i Bogom nocy równi.

• 
  Kościół NMP
• 
  Cerkiew Przemienienia Pańskiego
• 
  Grodzisko

Uwagi

1. Przynależność wojewódzka zmieniała się. Wieś leżała w województwie nowogródzkim (1921–1922), w Ziemi Wileńskiej (1922–1926) i w województwie wileńskim (od 1926).