Ricardo Martinelli

Ricardo Alberto Martinelli Berrocal (ur. 11 marca 1952 w Panamie) – panamski polityk i biznesmen, minister ds. Kanału Panamskiego (1998–2003)^[1]. Prezydent Panamy od 1 lipca 2009 do 30 czerwca 2014.

Ricardo Alberto Martinelli Berrocal

Data i miejsce urodzenia	11 marca 1952 Panama
Prezydent Panamy
Okres	od 1 lipca 2009 do 30 czerwca 2014
Przynależność polityczna	Demokratyczna Zmiana (CD)
Poprzednik	Martín Torrijos
Następca	Juan Carlos Varela
Odznaczenia

Życie prywatne

Ricardo Martinelli jest synem Ricarda Martinelli Pardiniego oraz Glorii Berrocal. Ukończył szkołę średnią w Staunton Military Academy w Staunton w stanie Wirginia w USA, a następnie studia magisterskie w dziedzinie marketingu i administracji biznesowej na Uniwersytecie Arkansas w USA oraz studia MBA w INCAE Business School w San José w Kostaryce. Martinelli jest żonaty z Martą Linares, ma troje dzieci^[2].

Po studiach pracował przez pewien czas w Citibank w Panamie. Następnie rozpoczął własną działalność w biznesie. Założył i został właścicielem Importadora Ricamar S.A., właściciela największej panamskiej sieci supermarketów Súper 99 (i jednocześnie największej firmy prywatnej w kraju) oraz kilku innych mniejszych spółek^[2].

Kariera polityczna

W czasie prezydentury Ernesta Pérez Balladaresa (1994-1999), Ricardo Martinelli od września 1994 do lipca 1996 zajmował stanowisko dyrektora służby socjalnej. 20 maja 1998 założył własną partię polityczną, Demokratyczna Zmiana (Cambio Democrático), zostając także jej liderem.

W czasie prezydentury Mireyi Moscoso (1999-2004), od września 1999 do stycznia 2003 pełnił funkcję przewodniczącego rady dyrektorów Kanału Panamskiego oraz ministra do spraw kanału. W maju 2004 wystartował w wyborach prezydenckich jako kandydat partii Demokratyczna Zmiana i zajął czwarte miejsce z wynikiem 5,3% głosów^[3].

W październiku 2004 Martinelli założył Fundación Ricardo Martinelli, której jest głównym darczyńcą i która przekazała ponad 5 tysięcy stypendiów biednym uczniom, osiągającym najlepsze wyniki w nauce^[4].

Ricardo Martinelli i Juan Carlos Varela (z prawej) w czasie kampanii wyborczej w 2009

Ricardo Martinelli był liderem opozycji przeciw rządowi prezydenta Martína Torrijosa. W 2008 ogłosił swój udział w wyborach prezydenckich w maju 2009. W lutym 2009 doprowadził do zjednoczenia opozycji w walce wyborczej przeciw rządzącej Rewolucyjnej Partii Demokratycznej (PRD). Z wyścigu prezydenckiego zrezygnował wówczas Juan Carlos Varela z Partido Panameñista, udzielając poparcia Martinelliemu i zostając kandydatem na urząd wiceprezydenta u jego boku^[5].

W czasie swej kampanii wyborczej, na którą z własnych środków wydał 35 mln USD, obiecywał walkę z korupcją polityczną i przestępczością zorganizowaną. Jego hasło wyborcze brzmiało: „Prawdziwe zmiany”^[6]. W ostatnich sondażach przewdyborczych był zdecydowanym faworytem wyborów^[3].

W wyborach prezydenckich 3 maja 2009 Martinelli pokonał kandydatkę rządzącej, lewicowej Rewolucyjnej Partii Demokratycznej (PRD), Balbinę Herrerę, zdobywając niecałe 61% głosów poparacia^[7]. W swoim zwycięskim przemówieniu zapowiedział „zmianę kraju, tak by dysponował dobrym systemem opieki zdrowotnej, dobrą edukacją, dobrym systemem transportowym oraz dobrym systemem bezpieczeństwa”. Stwierdził, iż nie można kontynuować sytuacji, że 40% Panamczyków żyje w biedzie^[3].

Prezydent Martinelli z prezydentem Barackiem Obamą i jego małżonką, 2009

1 lipca 2009 Ricardo Martinelli został zaprzysiężony na stanowisku prezydenta. W swoim pierwszym przemówieniu zobowiązał się do kontynuowania walki z handlem narkotyków w regionie oraz do wzmocnienia bezpieczeństwa w kraju. Zapowiedział zmniejszenie rządowego budżetu, lecz jednocześnie podwyżki dla pracowników sektora publicznego^[8].

Ricardo Martinelli został skazany w 2024 roku na dziesięć lat więzienia za sprzeniewierzenie środków publicznych i pranie brudnych pieniędzy, co uniemożliwiło mu start w wyborach prezydenckich w maju tegoż roku^[9]. Nikaraguańskie ministerstwo spraw zagranicznych ogłosiło, że udzieliło Martinelliemu azylu w swojej ambasadzie w Panamie oraz wezwało panamski rząd do zezwolenia na jego wyjazd do Nikaragui^[10].

Odznaczenia

• Krzyż Wielki ze Złotą Gwiazdą Orderu Joségo Cecilio del Valle (2013, Honduras)^[11]
• Wielki Łańcuch Orderu Infanta Henryka (2013, Portugalia)^[12]
• Wielka Wstęga Orderu Lśniącego Jadeitu (2010, Republika Chińska)^[13]
• Krzyż Wielki Orderu Sacro Militare Costantiniano di San Giorgio