Robbo

Robbo – komputerowa gra logiczno-zręcznościowa, stworzona przez Janusza Pelca i wydana w 1989 roku przez przedsiębiorstwo LK Avalon na komputerach Atari XL/XE. W Polsce zdobyła znaczną popularność^[1][2]. Została później przeniesiona na szereg innych platform, wliczając w to wersję dla MS-DOS-a wydaną także w Stanach Zjednoczonych pod tytułem Adventures of Robbo.

Robbo

Zrzut ekranowy z gry
Producent	LK Avalon, XLand (DOS), U-Play Interactive (iOS)
Wydawca	LK Avalon (Atari 8-bit, C-64, Windows) Larix (ST) XLand (DOS)
Dystrybutor	LK Avalon, Epic MegaGames (DOS) Monkey Business (DOS)
Projektant	Janusz Pelc
Kompozytor	Bogusław Pezda (DOS)
Data wydania	1989
Gatunek	gra logiczno-zręcznościowa
Tryby gry	gra jednoosobowa
Wymagania sprzętowe
Platforma	Atari XL/XE, Atari ST, Commodore 64, MS-DOS, Windows, iOS
Nośniki	kaseta magnetofonowa, dyskietka, CD-ROM

Rozgrywka

Mechanika gry została częściowo zainspirowana grą Boulder Dash^[3][4], ale została względem niej znacznie rozbudowana. Obecna w Boulder Dash grawitacja została tu wyeliminowana, co upodabnia Robbo do gry Sokoban.

Gracz steruje poczynaniami tytułowego robota Robbo, mając na celu pokonanie szeregu planet (56 w oryginalnej wersji na Atari), z których każda jest przewijanym pionowo labiryntem wypełnionym rozmaitymi przedmiotami i przeszkodami. Na każdym poziomie celem jest zebranie rozrzuconych po całej planszy śrubek, a następnie dotarcie do kapsuły, która zabiera bohatera na kolejną planetę. Dążąc do celu Robbo musi unikać pułapek – takich jak biegające stworki, strzelające działka i lasery, oraz magnesy. Oprócz śrubek gracz natrafi też na inne przedmioty i obiekty, jak klucze do otwierania drzwi, naboje do zabijania wrogów i niszczenia blokującego przejście gruzu, skrzynki które można przesuwać, bomby które eksplodują trafione przez wystrzał, oraz lustra które teleportują bohatera w inne miejsce planszy.

Produkcja i edycje gry

Robbo został zaprojektowany i zaprogramowany przez polskiego programistę Janusza Pelca w 1989 roku dla komputerów Atari XL/XE. Gra była pierwszym produktem wydanym przez spółkę Laboratorium Komputerowe Avalon, którą Pelc założył wspólnie ze szkolnym kolegą Tomaszem Pazdanem w Rzeszowie w tym samym roku; obaj mieli wówczas 19 lat i byli świeżo po maturze^[1][5]. Przedsiębiorstwo opublikowało też za pośrednictwem emitowanej przez Rozgłośnę Harcerską audycji Radiokomputer wersję demonstracyjną, będącą reklamą takoż gry, jak i wydawcy – zawierała 4 unikatowe plansze oraz adresy oficjalnych dystrybutorów oprogramowania Avalonu^[3][6][7]. Każdy zainteresowany mógł nagrać sygnał dźwiękowy na taśmę, po czym odczytać go jako program na Atari XL/XE.

W instrukcji pierwszego wydania Robbo ogłoszono konkurs, zgodnie z zasadami którego pierwsze pięć osób, które przesłało do Avalonu opis zakończenia gry, miało otrzymać w nagrodę egzemplarz następnej gry wydanej przez LK Avalon. Do 1991 roku na adres przedsiębiorstwa dotarło kilka tysięcy zgłoszeń^[3].

Robbo był pierwszym sukcesem Avalonu – studio odbierało od graczy listy, w których wyrażali zdziwienie, że gra nie jest produktem zachodnim, lecz rodzimym^[3][5], oraz prosili o wydanie kontynuacji. Sukces ten nie miał jednak wymiaru finansowego, ponieważ w Polsce brakowało wówczas rozwiązań prawnych penalizujących piractwo komputerowe^[1].

LK Avalon nie wydał kontynuacji gry, aczkolwiek Pelc stworzył edytor poziomów pt. Robbo Konstruktor, wydany przez Avalon w grudniu 1990 w zestawie z grą Lasermania. Narzędzie to pozwala użytkownikom 8-bitowych komputerów Atari tworzyć nowe wersje gry Robbo, zawierające do 32 samodzielnie zaprojektowanych plansz^[8]. Wydanie tego programu zaowocowało nowymi wersjami gry, tworzonymi przez entuzjastów; w 2016 roku nadal powstawały nowe zestawy plansz^[9].

Pelc opuścił Avalon w 1990 roku^[5] i rozpoczął pracę w krakowskiej spółce Doctor Q, w której pracował jego znajomy Maciej Miąsik^[10]. Pracując tam, obaj programiści rozpoczęli prace nad konwersją Robbo dla komputerów PC z systemem MS-DOS, czego efektem była wersja demo zawierająca 6 plansz, opublikowana w 1991 roku^[11]. Gdy w tym samym roku Marek Kubowicz, jeden z prezesów Doctor Q, zdecydował się założyć nowe przedsiębiorstwo XLand z zamiarem wydawania gier, Pelc i Miąsik dołączyli do niego^[10][12][13]. Obaj autorzy wersję Robbo dla systemu DOS ukończyli już w XLandzie, który wydał grę w Polsce w 1993 roku^[13]. Ta wersja ma ulepszoną grafikę VGA w 256 kolorach, samplowany dźwięk i muzykę, oraz dodatkowe 4 plansze, co daje razem 60 poziomów.

Za pośrednictwem Epic MegaGames wersja na platformę PC została wydana w tym samym roku na rynku amerykańskim pod tytułem Adventures of Robbo. W sprzedaży wysyłkowej gra była dostępna osobno oraz w pakiecie Epic Puzzle Pack wraz z 2 innymi grami XLandu – Heartlightem i Electro Manem.

Również w 1993 roku Avalon opublikował wersję dla komputera Commodore 64, zaprogramowaną przez Sławomira Nowaka, wówczas ucznia szkoły średniej^[14][15][16]. Ta wersja zawiera 76 plansz^[17].

W 1994 roku Rafał Janicki i Paweł G. Angerman, uczniowie z technikum elektronicznego w Zduńskiej Woli, stworzyli Robbo dla Atari ST. Ta wersja zawiera w sumie 136 plansz, w tym oryginalne plansze z Robbo I/II i kilkanaście dużych plansz, w odróżnieniu od oryginału rozbudowanych zarówno w pionie, jak i w poziomie. Gra została wydana przez pabianickie przedsiębiorstwo Larix w nakładzie ok. 80 egzemplarzy^[18][9].

LK Avalon wróciło do gry Robbo, wydając 30 czerwca 2000 roku^[19] konwersję dla systemu Windows pod tytułem Robbo Millenium. Ta wersja zawiera 130 poziomów, w tym wszystkie plansze z oryginalnej gry na Atari, a także nową grafikę i dźwięk, oraz intro z prerenderowaną grafiką 3D. Dostępny był też wariant retro gry. W 2014 roku gra wciąż była w sprzedaży, zarówno w wersji pudełkowej, jak i elektronicznej^[20].

25 czerwca 2006 roku Maciej Miąsik, po uzyskaniu zgody od właścicieli praw autorskich, udostępnił wszystkie 3 gry z zestawu Epic Puzzle Pack, w tym Adventures of Robbo, na licencji Creative Commons BY-SA 2.5, za pośrednictwem serwisu Classic DOS Games^[21][22].

W roku 2010 oryginalna wersja Robbo została przeniesiona przez studio U-Play Interactive na platformę iOS w ścisłej współpracy z Januszem Pelcem, i wydana pod tytułem iRobbo^[23].

Wersje nieoficjalne

Robbo został przekonwertowany na wiele współczesnych systemów operacyjnych i urządzeń przenośnych. Istnieje np. wieloplatformowy port o nazwie GNU Robbo, rozwijany od 2002 roku i dostępny na licencji GNU GPL^[24]. Według dokumentacji projektu, uzyskał on aprobatę Janusza Pelca, który jest właścicielem praw autorskich do wersji na małe Atari, podczas gdy konwersja XLandu jest obecnie własnością Avalonu^[25].

Powstały też wersje dla telefonów komórkowych wyposażonych w środowisko uruchomieniowe platformy Java ME^[26][27]. W 2010 powstała nieoficjalna konwersja dla systemu Google Android, opublikowana w sklepie Google Play pod tytułem Robboid^[28].