Gołąbek oliwkowozielony

Gołąbek oliwkowozielony (Russula heterophylla (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)^[1].

Gołąbek oliwkowozielony

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	gołąbkowate
Rodzaj	gołąbek
Gatunek	gołąbek oliwkowozielony
Nazwa systematyczna
Russula heterophylla (Fr.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 352 (1838)
Zasięg
Zasięg w Europie

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1821 r. Elias Magnus Fries, nadając mu nazwę Agaricus furcatus ß heterophyllus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadał mu w 1838 r. ten sam autor, przenosząc go do rodzaju Russula^[1]. Ma ok. 30 synonimów naukowych. Niektóre z nich^[2]:

• Agaricus furcatus ß heterophyllus Fr.1821
• Agaricus heterophyllus (Fr.) Sacc. 1887
• Agaricus lividus Pers. 1801
• Russula furcata var. heterophylla (Fr.) P. Kumm. 1871
• Russula galochroa (Fr.) Fr. 1874
• Russula heterophylla f. adusta J.E. Lange 1940
• Russula heterophylla var. livida Gillet 1876
• Russula livida (Gillet) J. Schröt. 1889

Polską nazwę podał Władysław Wojewoda w 2003, Alina Skirgiełło w 1991 r. opisywała go jako gołąbek widlasty, a w 2003 r. W. Wojewoda podał dla niego również nazwę gołąbek kremowobiały (dla synonimu Russula galochroa (Fr.) Fr.)^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 6–12 cm. Początkowo półkulisty, później płaski, w dojrzałym owocniku całkiem płaski, z wgłębieniem pośrodku. Podczas suchej pogody powierzchnia matowa, podczas wilgotnej śliska. Kolor od żółtozielonego poprzez oliwkowozielony, czystozielony do brązowozielonego. Środek ciemniejszy, barwy od brązowawej do czarnobrązowej. Skórka daje się ściągnąć do1/3 promienia kapelusza^[4][5].

Blaszki

Gęste, białe, później bladożółtawe, w końcu rdzawoplamiste. Często bywają rozwidlone przy brzegach kapelusza^[5].

Trzon

Wysokość 3–7 cm, grubość 1,5–3,5 cm, walcowaty, najpierw pełny, potem porowaty. Jest biały, w dolnej części rdzawy^[5].

Miąższ

Kruchy, biały, po przekrojeniu zmienia kolor na żółty lub rdzawy. Smak słaby, zapach niewyraźny^[5].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników biały. Zarodniki szeroko jajowate, o rozmiarach 5,2–6,5 (8,7) × 4–5,7 (6,5) μm. Są na nich długie sterygmy. Cystydy cylindryczne o rozmiarach 60–80 × 7–13 μm o końcach tępych, lub zakończonych kończykiem. W skórce trzonu nielicznie występują dermatocystydy i przewody mleczne^[6].

Gatunki podobne

Gołąbek oliwkowozielony charakteryzuje się zielonawym zabarwieniem kapelusza, ale wykazuje dużą zmienność w intensywności i odcieniach tego zabarwienia^[6]. Podobny jest gołąbek białozielonawy (Russula aeruginea)^[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej i Europie^[7] oraz w Japonii^[8]. Znany jest w całej Europie, w Polsce jest częsty^[6]. W piśmiennictwie naukowym podano wiele jego stanowisk na terenie Polski. W Polsce nie jest zagrożony, znajduje się natomiast na czerwonych listach w Danii i Holandii^[3].

Naziemny grzyb mykoryzowy. Rośnie w lasach liściastych i iglastych, na ziemi, głównie pod bukiem, świerkiem i sosną zwyczajną. Preferuje tereny piaszczyste. Owocniki wytwarza od lipca do listopada^[3].

Znaczenie

Grzyb jadalny^[3][5]. Odradza się jednak jego zbieranie – niewprawni grzybiarze mogą go pomylić ze śmiertelnie trującym muchomorem zielonawym (Amanita phalloides)^[5], dawniej nazywanym muchomorem sromotnikowym.