Ryngraf

Ryngraf (z niem. Ringkragen (dosł. okrężny kołnierz), staropol. kaplerz) – naszyjnik z blaszanym wisiorem w kształcie tarczy amazonek lub tarczy herbowej, wywodzący się z obojczyka (elementu zbroi).

Ryngraf

Ryngrafy wykonane były zwykle z mosiężnej lub srebrnej blachy^[1]. Często zdobione były rysunkami o tematyce religijnej lub heraldycznej, a w późniejszym okresie umieszczano na nich niekiedy godła państwowe. Ryngraf powstał poprzez ewolucję z obojczyka noszonego pod szyją, który od XVI w. był stopniowo zmniejszany i z czasem stosowany samodzielnie (bez reszty zbroi)^[2][1]. W ostatecznej formie wykształcił się w XVII w. lub XVIII w. jako wojskowa dystynkcja (odznaka) bądź ozdoba o charakterze militarnym zatracając znaczenie ochronne^[2]. W Polsce pod koniec panowania Augusta III obowiązywały wszystkich oficerów jednolite ryngrafy z herbem Polski – Orłem, a w wojskach litewskich z herbem Litwy – Pogonią^[2].

W Polsce ryngrafy noszone były szczególnie często przez żołnierzy ugrupowań podkreślających swój patriotyzm i przywiązanie do religii katolickiej - m.in. przez konfederatów barskich, powstańców krakowskich z 1846 roku, żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych oraz organizacji Wolność i Niezawisłość. Konfederaci barscy używali charakterystycznych ryngrafów – dużych, lekko wypukłych, wyciętych pod szyją i zaokrąglonych u dołu, z rytowanym lub malowanym wizerunkiem Matki Bożej Częstochowskiej^[2].

Współcześnie zwyczaj noszenia ryngrafów zanikł, mimo to użytkowane są niekiedy jako patriotyczno-religijne dekoracje naścienne oraz przedmioty pamiątkowe, głównie ich zminiaturyzowane formy z wizerunkiem np. Matki Bożej, wykonane z metali szlachetnych^[2].