Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Sátoraljaújhely
miasto na Węgrzech Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Sátoraljaújhely (słow. Nové Mesto pod Šiatrom, niem. Neustadt am Zeltberg) – miasto powiatowe w północno-wschodnich Węgrzech, w komitacie Borsod-Abaúj-Zemplén.
Remove ads
Położenie
Sátoraljaújhely leży nad rzeką Roňavą, w dolinie Bodrogu, u południowych podnóży Gór Tokajsko-Slańskich, na północnej granicy regionu Bodrogköz. W mieście znajdowało się drogowe i kolejowe przejście graniczne Slovenské Nové Mesto – Sátoraljaújhely. Zaczyna się tu droga 37 do Miszkolca. Lokalne drogi łączą miasto z miejscowościami Gönc i Zemplénagárd.
Remove ads
Historia
Podsumowanie
Perspektywa
Na miejscu dzisiejszego Sátoraljaújhely już od czasów objęcia tych terenów przez Węgrów aż do najazdu mongolskiego lat 1240–1241 istniała węgierska osada Sátoralja (węg. "pod namiotem" – od kształtu pobliskiego wzgórza). W XIII wieku osada została odbudowana, a do nazwy dodano człon újhely – „nowe miasto”. W 1261 król Stefan V nadał osadzie prawa miejskie. W tym samym okresie zbudowano zamek. Miasto zyskiwało na znaczeniu dzięki położeniu na skrzyżowaniu szlaków handlowych do Polski, Rosji i Siedmiogrodu i stawało się ośrodkiem kultury. Od XVII wieku miasto należało do rodu Rakoczych, wtedy też do Sátoraljaújhely przeniesiono władze komitatu Zemplén. W XVII i XVIII wieku ludność Sátoraljaújhely brała udział w powstaniach przeciwko Habsburgom. W połowie XIX wieku zaczął się intensywny rozwój przemysłu. Po powstaniu Czechosłowacji miasto zostało przedzielone granicą państwową biegnącą wzdłuż Roňavy – dzielnica przemysłowa wraz z węzłem kolejowym znalazły się po stronie czechosłowackiej jako Slovenské Nové Mesto (25% ludności i 20% powierzchni przedwojennego miasta); obie części były ponownie połączone w latach 1938–1945). Podczas II wojny światowej Sátoraljaújhely zostało poważnie zniszczone. Po wojnie miasto odbudowano. Obecnie jest ośrodkiem turystyki i sportów zimowych.
Remove ads
Atrakcje turystyczne
- muzeum Franciszka Kazinczyego – węgierskiego poety i działacza narodowego z XVIII wieku,
- barokowy ratusz,
- cmentarz żydowski z grobem cadyka Mojżesza Tajtelbauma,
- zabytkowe centrum miasta,
- Kalwaria węgierska – miejsce upamiętniające stracone przez Węgrów tereny po traktacie w Trianon,
- archiwum komitatu Zemplén z XVIII i XIX stulecia,
- tzw. Kościół Winny – jedyny zachowany na Węgrzech, w którego podziemiach składowano wino,
- kolejka linowa na górę Magas. Największa na Węgrzech – dł. 1334 m, z 3 stacjami przesiadkowymi. Na górze istnieje możliwość uprawiania sportów zimowych,
- Most Jedności Narodowej - wisząca piesza kładka,
- dworzec kolejowy z przełomu XIX i XX wieku.
Sátoraljaújhely w filmie
W Sátoraljaújhely toczy się akcja pierwszej części filmu C.K. Dezerterzy – w rzeczywistości jednak zdjęcia kręcono w innych miejscach (m.in. w Twierdzy Modlin, która odgrywała rolę koszar w Sátoraljaújhely).
Miasta partnerskie
Franeker,
Lohja,
Opole Lubelskie,
Sindos,
Sărățeni
Zobacz też
Bibliografia
Linki zewnętrzne
- Atrakcje turystyczne. zemplen.hu. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-02-23)].
- Zemplen Kalandpark
- Satoralja-Ujhely, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 339.
Remove ads
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads