S.T.A.L.K.E.R.

S.T.A.L.K.E.R.^[a] – seria gier komputerowych z gatunku strzelanek pierwszoosobowych z elementami gier fabularnych stworzona przez studio GSC Game World i wydana na systemy Microsoft Windows. Pierwsza gra serii – S.T.A.L.K.E.R.: Cień Czarnobyla z 2007 roku – do września 2008 roku sprzedała się w dwóch milionach egzemplarzy^[9]. Polskimi dystrybutorami serii są CD Projekt (dwie pierwsze części) oraz Cenega Poland (Zew Prypeci)^[10]. Seria została zainspirowana książką Piknik na skraju drogi napisaną przez Arkadija i Borysa Strugackich oraz filmem Stalker Andrieja Tarkowskiego z 1979 roku. Na podstawie gier wydano także kilkadziesiąt powieści.

S.T.A.L.K.E.R.

Logo serii używane od Serca Czarnobyla
Producenci	GSC Game World
Wydawcy	GSC Game World, THQ[1], Deep Silver[2]
Dystrybutorzy	PL: CD Projekt, Cenega[3], Plaion Polska[4]
Kompozytor	Władimir Friej[5], Jarosław Odryn[6]
Pierwsza gra serii	S.T.A.L.K.E.R.: Cień Czarnobyla (2007)
Ostatnia gra serii	S.T.A.L.K.E.R. 2: Serce Czarnobyla (2024)
Platformy	Microsoft Windows, PlayStation 4, PlayStation 5, Xbox One, Xbox Series, Nintendo Switch
Gatunek	strzelanka pierwszoosobowa

Akcja serii rozgrywa się w latach 2011–2012 na fikcyjnym obszarze wokół Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej zwanym Zoną. Po 1986 na jej terenie zaczęły pojawiać się tajemnicze i niezwykle cenne artefakty, które przyciągnęły ludzi zwanych stalkerami. Zoną bardzo szybko zaczęło się interesować także wojsko i naukowcy. W wyniku promieniowania na terenie Zony powstały także niebezpieczne anomalie i mutanty. Fabuła skupia się na konfliktach występujących pomiędzy frakcjami przebywającymi na terenie Zony oraz odkrywaniu jej tajemnic. Gracz wciela się kolejno w stalkerów (dwie pierwsze części) i żołnierza pod przykrywką stalkera (trzecia część).

20 listopada 2024 wydano kolejną część serii, zatytułowaną S.T.A.L.K.E.R. 2: Serce Czarnobyla.

Do 31 maja 2014 roku tryb gry wieloosobowej opierał się na serwerach usługi GameSpy Arcade, a w związku z ich zamknięciem twórcy gry uruchomili własne serwery^[11].

Gry z serii

Logo serii używane w latach 2007–2009.

Zrzuty ekranu serii S.T.A.L.K.E.R.

Cień Czarnobyla

Czyste Niebo

Zew Prypeci

S.T.A.L.K.E.R.: Cień Czarnobyla

Gra S.T.A.L.K.E.R.: Cień Czarnobyla została wydana 20 marca 2007 roku. Gracz wciela się w stalkera zwanego „Naznaczonym”. Z trupiarki (ciężarówki, która wywozi martwych ludzi z Zony), która uległa wypadkowi, zostaje on uratowany przez innego stalkera, który zanosi go do lokalnego handlarza – Sidorowicza.

Naznaczony nic nie pamięta, a w jego PDA jest zapisane tylko jedno zadanie: „zabić Strieloka”.

S.T.A.L.K.E.R.: Czyste Niebo

Gra S.T.A.L.K.E.R.: Czyste Niebo została wydana 22 sierpnia 2008 roku. Głównym bohaterem jest najemnik „Szrama”, który stracił pamięć. Wie tylko, że przeprowadzał lub ochraniał ekologów (frakcji składająca się z naukowców, którzy próbują zbadać i wykorzystać Zonę do np. tworzenia lekarstw itd.) i że nastąpiła wielka emisja, zaś sam Szrama przeżył i został uratowany przez oddział Czystego Nieba (frakcja składająca się z byłych wojskowych oraz naukowców, którzy próbują zrozumieć Zonę). Od teraz pracuje dla nich.

S.T.A.L.K.E.R.: Zew Prypeci

Gra S.T.A.L.K.E.R.: Zew Prypeci została wydana 2 października 2009 roku. Gracz wciela się w majora Aleksandra Diegtiariowa, który w przebraniu stalkera musi zbadać przyczynę katastrofy pięciu śmigłowców.

S.T.A.L.K.E.R. 2: Serce Czarnobyla

Premierę kolejnej części, S.T.A.L.K.E.R. 2: Serce Czarnobyla, zaplanowano początkowo na pierwszy kwartał 2024 roku^[12], jednak ostatecznie wydano ją 20 listopada 2024 roku^[13].

Legends of the Zone

31 października 2024 roku wydano wersję na Nintendo Switch w postaci trylogii Legends of the Zone. Zestaw zawiera trzy tytuły cyklu: S.T.A.L.K.E.R.: Cień Czarnobyla, S.T.A.L.K.E.R.: Czyste Niebo oraz S.T.A.L.K.E.R.: Zew Prypeci. Każdą grę można zakupić osobno lub w ramach całej trylogii^[14].

Inne media

Powieści

Na podstawie serii przez różnych autorów zostało napisanych ponad 80 książek wydanych głównie w Rosji i Niemczech, które do lipca 2012 roku sprzedały się w ponad 6 milionach egzemplarzy^[15][16].

W 2013 roku licencję na publikację książkowej serii S.T.A.L.K.E.R.-a w Polsce otrzymało od ukraińskiego GSC Game World lubelskie wydawnictwo Fabryka Słów. Książki publikowane są jako cykl uniwersum S.T.A.L.K.E.R. serii Fabryczna Zona^[17] i charakteryzują się pomarańczowym trójkątem na okładkach.

Serial telewizyjny

9 listopada 2010 roku na oficjalnym profilu serii S.T.A.L.K.E.R. w serwisie Facebook pojawiła się informacja o produkowanym serialu telewizyjnym wraz z linkiem do strony zawierającej pierwszy zwiastun i kilka zdjęć^[18]. Odcinek pilotażowy serialu został w całości sfinansowany przez GSC Game World^[19]. Andriej Lewicki w wywiadzie przeprowadzonym przez Siergieja Paskiewicza ujawnił, że produkcja serialu została anulowana, gdyż Siergiej Grigorowicz nie był zadowolony z efektu końcowego^[20].

Odbiór serii

Średnia ocen z recenzji
Stan z 29 lipca 2012.

Gra	GameRankings	Metacritic
S.T.A.L.K.E.R.: Cień Czarnobyla	82,70%[21]	82/100[22]
S.T.A.L.K.E.R.: Czyste Niebo	74,04%[23]	75/100[24]
S.T.A.L.K.E.R.: Zew Prypeci	80,68%[25]	80/100[26]

W sierpniu 2010 roku podano, że sprzedano cztery miliony egzemplarzy gier serii^[27].

Uwagi

1. Zgodnie z informacją podaną przez wydawcę pierwszej gry z serii – THQ – „S.T.A.L.K.E.R.” to skrótowiec od słów „scavengers, trespassers, adventurers, loners, killers, explorers, robbers” (szabrownicy, intruzi, poszukiwacze przygód, samotnicy, zabójcy, odkrywcy, złodzieje)^[1]. GSC Game World nie podawało takiego rozwinięcia ani w grach, ani na swoich stronach internetowych, używając zapisu stalker / сталкер w odniesieniu do postaci, a zapisu stylizowanego S.T.A.L.K.E.R. w odniesieniu do tytułów gier^[7][8].