Samozatopienie

Samozatopienie – akt zniszczenia lub poważnego uszkodzenia jednostki pływającej przez własną załogę, polegający na umożliwieniu dostania się wody do wnętrza kadłuba.

Samozatopienie "Admiral Graf Spee"

Dokonuje się go przez otwarcie zaworów dennych lub wykonanie wyrwy w kadłubie, np. przy pomocy materiałów wybuchowych, ewentualnie także zniszczenie wyposażenia i mechanizmów lub podpalenie.

Warunki pokojowe

Celem samozatopienia jest zakończenie służby jednostki wyeksploatowanej lub uszkodzonej w znacznym stopniu, której dotarcie do portu, remont lub zezłomowanie z różnych powodów jest niemożliwe lub nieopłacalne.

W niektórych wypadkach samozatopienie ma na celu wykorzystanie jednostki jako elementu infrastruktury (falochron, sztuczna rafa), atrakcji dla płetwonurków, może być metodą pozbywania się uciążliwych odpadów (chemicznych czy radioaktywnych).

Warunki wojenne

W przypadku działań wojennych samozatopienie może być: formą honorowej kapitulacji w obliczu przeważających sił wroga, braku możliwości kontynuowania walki z powodu uszkodzeń czy wyczerpania amunicji, odcięcia od portów macierzystych, sojuszniczych, źródeł zaopatrzenia; uniemożliwieniem przejęcia statku lub okrętu przez przeciwnika; gestem protestu w przypadku pogwałcenia neutralności lub zasad wojny; przejawem buntu lub dezercji.

W przypadku działań przybrzeżnych samozatopienie było częstą formą blokowania toru wodnego czy portu w celu utrudnienia korzystania z niego przez nieprzyjaciela.

Historyczne przykłady samozatopienia

• samozatopienie rosyjskiego krążownika "Wariag" pod Czemulpo (1904)
• samozatopienie floty niemieckiej w Scapa Flow (1919)
• samozatopienie Flotylli Rzecznej Marynarki Wojennej podczas kampanii wrześniowej (1939)
• samozatopienie pancernika kieszonkowego "Admiral Graf Spee" podczas bitwy u ujścia La Platy (1939)
• samozatopienie Włoskiej Flotylli Morza Czerwonego (1941)
• możliwe samozatopienie pancernika "Bismarck" (1941)
• samozatopienia lotniskowców podczas bitwy na Morzu Koralowym i bitwy pod Midway (1942)
• samozatopienie floty francuskiej w Tulonie (1942)
• samozatopienie duńskiej floty w Kopenhadze (1943)
• wykorzystanie zatopionych jednostek podczas lądowania w Normandii (1944)