Sangje Gjaco

Sangje Gjaco (tyb. རྒྱ་མཚོ་, wylie: sangs-rgyas-rgya-mtsho;ur. 1653 zm. 1705) – tybetański polityk, lekarz, astrolog^[1], historyk, językoznawca, teoretyk literatury, filozof^[2] i prawnik

Sangje Gjaco

Życiorys

Był bratankiem desiego Trinleja Gjaco^[2] i - według niektórych źródeł^[3] - synem V Dalajlamy. Jego świeckie imię brzmiało Konczok Dondrup. W wieku ośmiu lat otrzymał święcenia nowicjatu. Uczestniczył w większości wykładów V Dalajlamy, jednocześnie zdobywając gruntowne wykształcenie.

W 1675 Wielki Piąty zaproponował mu objęcie stanowiska wicekróla. Sangje Gjaco odmówił, pragnąc dokończyć edukację. Po dymisji kolejnego desiego w roku 1679 został jego następcą. Zgodnie z poleceniem przełożonego zachował jego śmierć (1682) w tajemnicy, rozpoczynając tajne poszukiwania kolejnej inkarnacji. Dokończył także rozpoczętą przez Lobsanga Gjaco rozbudowę Potali, doprowadzając między innymi do powstania tzw. czerwonej części budowli (1690)^[4]. Ostateczne zakończenie robót pod jego nadzorem nastąpiło dopiero w 1694^[5].

Był jednym z inicjatorów powołania pierwszej tybetańskiej uczelni medycznej (Czakri Bedre Drophen Tana Ngocar Rigdzie Ling)^[6] , otwartej w 1696 w Lhasie. Zasłynął również jako kodyfikator prawa karnego (nowy kodeks zestawiono w 1681). Wprowadzone przez niego przepisy miały na celu ochronę mnichów i praktykujących ludzi świeckich^[7]. Dokonał także ostatecznej redakcji Poczwórnego Traktatu, jednego z klasycznych dzieł z zakresu medycyny tybetańskiej^[8].

Dzieła

• Jedwabna szata, utkana z dramatycznych nici czynów mnicha z Zahori, Bende Ngałanga Lobsanga Gjaco (oficjalna biografia V Dalajlamy, oparta na jego prywatnych zapiskach)^[9]
• Zwierciadło z żółtego lapis lazuli (tyb. dPal mnyam med ri bo dga' Idan pa' i bstan pa zhva ser cod pan 'chang ba'i ring lugs chos thams cad kyi rtsa ba gsal bar byed pa bai duu ra ser po'i me long)