Sobór laterański IV

Sobór laterański IV – sobór powszechny Kościoła katolickiego, który odbył się w 1215 w Rzymie, na Lateranie^[1].

Sobór laterański IV

Ilustracja Mateusza Parisa
Państwo	Państwo Kościelne
Miejscowość	Rzym (Bazylika św. Jana na Lateranie)
Data	1215
Sobór laterański III (1179) Sobór lyoński I (1245)
Położenie na mapie Rzymu Sobór laterański IV
Położenie na mapie Włoch Sobór laterański IV
Położenie na mapie Lacjum Sobór laterański IV
41°53′12,1200″N 12°30′19,0800″E

Papież Innocenty III w 1213 wydał oficjalną zapowiedź soboru, w której ogólnie przedstawił sprawy, którymi sobór miałby się zająć. Były to: odzyskanie Ziemi Świętej, reforma powszechna Kościoła, wykorzenienie herezji i ogólne dobro chrześcijan.

Na obrady soborowe zjechali biskupi, opaci, przedstawiciele kapituł katedralnych i wielcy mistrzowie zakonów. Uroczyste rozpoczęcie odbyło się 1 listopada 1215. Sobór odbył 3 posiedzenia w dniach 11, 20, 30 listopada i uchwalił przeszło 70 dekretów, z czego 59 weszło do zbioru prawa kościelnego.

Owocem soboru były następujące ustalenia^[1]:

• Bóg stworzył świat "ex nihilo"^[2].
• krucjata – ogłoszono obowiązek jej zwołania, na jej cele uchwalono podatek pobierany przez 3 lata,
• kwestia natury teologiczno-dogmatycznej – Chrystus jest obecny w Eucharystii realnie pod postacią chleba i wina przez przeistoczenie (transsubstancjacja),
• powstanie brewiarza w oparciu o oficjum kaplicy papieskiej,
• potępił herezje Joachima z Fiore i Amalryka (kan. 2),
• uściślił przepisy o inkwizycji kościelnej i zobowiązał władze świeckie do zwalczania herezji (powtórzenie zarządzenia Ad abolendam haeresim),
• kwestia sakramentu pokuty – szafarz (spowiednik) za wyjawienie wyznanego grzechu miał być usunięty z urzędu i odbywać pokutę do końca swoich dni w klasztorze,
• kwestia sakramentu małżeństwa – nakazał głoszenie zapowiedzi przedślubnych i zabronił małżeństw tajnych,
• zobowiązanie wiernych do spowiadania się przynajmniej raz w roku,
• sprawa kultu relikwii – komu powinno się oddawać cześć, ma być ustalone przez Kościół,
• określenie obowiązków biskupów: (wizytowanie diecezji, zwoływanie synodów, nadawanie beneficjów kościelnych, kaznodziejstwo, kształcenie księży – przy każdej katedrze powinny być szkoły katedralne, obowiązkowe kazania, wolne i kanoniczne wybory biskupów),
• Żydzi i muzułmanie zobowiązani zostali do noszenia specjalnych ubrań w celu odróżnienia ich od chrześcijan (kan. 68),
• Żydzi i poganie nie mają prawa sprawować urzędów publicznych (kan. 69)
• duchowni nie mogą się zajmować chirurgią,
• zakazano sądów bożych w sprawach o herezję.

Zobacz też kategorię: Uczestnicy soboru laterańskiego IV.