Somit

Somity (z gr. σομα = ciało; także miomery, praczłony^[1]) – segmentalne jednostki przyosiowej mezodermy grzbietowej zarodków kręgowców, rozwijające się w procesie somitogenezy symetrycznie po obu stronach cewy nerwowej i struny grzbietowej. Somity przekształcają się w dermatomy, miotomy i sklerotomy.

Rycina przedstawiająca przekrój przez ciało kurzego zarodka. Dorsalna (grzbietowa) powierzchnia zarodka jest na górze schematu, wentralna (brzuszna) na dole

Każdy somit składa się ze ściany utworzonej przez warstwę butelkowatego kształtu komórek nabłonka, otaczającej mezenchymalny rdzeń, utworzony przez komórki somitocelu. Somity powstają w kierunku czaszkowo-ogonowym, pączkując z presomitalnej mezodermy. Pierwszy somit znajduje się tuż za plakodą oczną, ostatni w ogonie zarodka.

Pojęcie somitu wprowadził do embriologii Francis Maitland Balfour w 1881 roku^[2], zastępując ukuty przez Roberta Remaka^[3] termin „protovertebra” (niem. Urvirbel). Budowę somitów w ptasim zarodku jako pierwszy przedstawił Leonard W. Williams w 1910 roku^[4].

Czasami terminem somity określane są metamery^[5][6].

U człowieka

Na początku trzeciego tygodnia rozwoju zarodka przyosiowa mezoderma ulega segmentacji. Powstałe segmenty nazywane są somitomerami. Poczynając od okolicy potylicznej w kierunku ogonowym, somitomery zmieniają swoją strukturę i wytwarzają somity.

Pierwsza para somitów powstaje około 20. dnia rozwoju. Wytwarzanie postępuje w tempie około trzech par na dobę, aż do końca piątego tygodnia. Ostatecznie powstaje od 42 do 44 par somitów: 4 potyliczne, 8 szyjnych, 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, 5 krzyżowych i 8 do 10 ogonowych.

Pierwszy potyliczny somit i 5 do 7 ostatnich zanikają w późniejszym okresie, natomiast pozostałe tworzą szkielet osiowy^[7].

Ze względu na to, że somity pojawiają się w określonej kolejności i w określonym czasie, można na podstawie ich liczby podać dokładny wiek zarodka we wczesnym okresie jego rozwoju^[7].

przybliżony wiek [dni]	20	21	22	23	24	25	26	27	28	30
liczba somitów	1–4	4–7	7–10	10–13	13–17	17–20	20–23	23–26	26–29	34–35