Stalag I F

Stalag I F Sudauen – obóz jeńców wojennych nieopodal Suwałk, obecnie na terenie osiedla Północ. Obóz funkcjonował w czerwcu i lipcu 1941 roku jako Oflag 68, a od jesieni 1942 jako Stalag I/F Sudauen. Powierzchnia obozu wynosiła ok. 50 ha. Na części byłego stalagu, obecnie mieści się Cmentarz Żołnierzy Radzieckich

Stalag w Suwałkach

Stalag I F

Typ	stalag
Odpowiedzialny	III Rzesza
Rozpoczęcie działalności	1941-03-25 25 marca 1941(dts)
Zakończenie działalności	1944
Miejsce	Krzywólka k. Suwałk
Powierzchnia	30 ha
Narodowość więźniów	Rosjanie, Polacy
Liczba ofiar	30–46 tysięcy
Liczebność personelu	batalion Wehrmachtu
Upamiętnienie	Cmentarz Żołnierzy Radzieckich w Suwałkach
Położenie na mapie Rzeszy Niemieckiej (Republiki Weimarskiej i III Rzeszy w granicach sprzed 1938) Stalag w Suwałkach
54°07′18,8400″N 22°56′04,2000″E

Historia obozu

Rozkazem szefa uzbrojenia Wehrmachtu z 25 marca 1941 roku, w VIII Okręgu Wojskowym, powołana została komenda i batalion wartowniczy Oflagu 68. 25 maja oflag został przekazany do dyspozycji dowódcy jeńców wojennych w I Okręgu Wojskowym^[1]. Obóz rozlokowano na obszarze około 30 hektarów, na polach wsi Krzywólka. Umieszczono tam żołnierzy Armii Czerwonej, w tym Polaków wcielonych do ACz w roku 1940^[a]. W obozie nie było żadnych pomieszczeń mieszkalnych. Jeńcy przebywali początkowo pod gołym niebem, a potem w wybudowanych przez siebie ziemiankach. Część jeńców pracowała u okolicznych chłopów^[1].

Jesienią 1944 obóz zlikwidowano. Liczba ofiar śmiertelnych jest trudna do ustalenia. Szacunki są dość rozbieżne i wynoszą od 30 000 do 46 000 jeńców^[2].

Film dokumentalny o obozie

Na początku roku 2021 reżyser Krzysztof Dawid Kowalewski rozpoczął pracę nad filmem dokumentalnym opisującym historię Stalagu IF Sudauen.^[3] 18.02.2021 otrzymał z rąk prezydenta Suwałk Czesława Renkiewicza stypendium artystyczne na ten cel.^[4] W trakcie prac nad filmem autorowi udało się zdobyć unikatowy album z ponad 100 zdjęciami dokumentującymi wygląd obozu, jeńców i załogi obozowej, które wykorzystał w filmie.^[5] Premiera filmu odbyła się 1 września 2022 w kinie Cinema Lumiere w Suwałkach.^[6]

Uwagi

1. Przymusowo wcieleni do ACz Polacy, na wniosek władz administracyjnych jako niezbędni do pracy w rolnictwie, zostali zwolnieni z obozu w pierwszym okresie jego istnienia^[1].