Stara Łomnica

Stara Łomnica (niem. Alt Lomnitz}^[5] – wieś w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka.

Zobacz też: inne znaczenia.

Stara Łomnica

wieś
Dwór środkowy w Starej Łomnicy
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Bystrzyca Kłodzka
Wysokość	350-520[1] m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	771[2]
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-521[3]
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0851608
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka Stara Łomnica
Położenie na mapie Polski Stara Łomnica
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Stara Łomnica
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Stara Łomnica
50°21′04″N 16°34′57″E[4]

Dwór dolny w Starej Łomnicy

Dwór górny w Starej Łomnicy

Położenie, administracja

Stara Łomnica to bardzo duża wieś łańcuchowa o długości około 5 km, leżąca w Rowie Górnej Nysy, na Wysoczyźnie Łomnicy, na wysokości około 350–520 m n.p.m.^[1]

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wałbrzyskiego.

Nazwa

W roku 1316 miejscowość figurowała pod nazwą Lomnicz, od 1613 nazywała się Alt Lomnitz^[6]. 12 listopada 1946 nadano miejscowości polską nazwę Stara Łomnica^[5].

Historia

Pierwsza wzmianka o Starej Łomnicy pochodzi z 1316 roku, a w 1336 roku było tu wolne sołectwo^[6]. W pierwszej połowie XIV wieku w miejscowości osiedlili się członkowie rodziny von Pannwitzów(inne języki), którzy wznieśli dwór środkowy, będący odtąd siedzibą jednej z gałęzi ich rodu^[6]. Dwór był w posiadaniu von Pannwitzów do 1815 roku^[6]. W 1842 roku w Starej Łomnicy były aż 242 budynki, w tym: kościół parafialny, plebania, szkoła katolicka, pięć młynów wodnych, tartak, gorzelnia i gospoda^[1]. Z czasem wieś nabrała znaczenia letniskowego^[6]. Po 1945 roku Stara Łomnica pozostała bardzo dużą wsią rolniczą^[1]. Do 1973 roku była wsią gromadzką^[1].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[7]:

• Kościół św. Małgorzaty w Starej Łomnicy, parafialny, wzmiankowany w 1384 r., jednak z tamtych czasów przetrwała tylko gotycka wieża i fragmenty murów prezbiterium, a obecna budowla, w stylu barokowym, została wzniesiona w XVIII w.

We wnętrzu kościoła znajdują się m.in. obrazy autorstwa Hieronymusa Richtera(inne języki)^[a][9], barokowe wyposażenie m.in. ołtarz i ambona. Za ołtarzem manierystyczny nagrobek z 1611^[10],

• krzyż przydrożny, przed kościołem par., nr rej. B/1723/629 z 20.12.1981
• plebania, z 2. połowy XVIII wieku,
• przydrożna kaplica św. Rocha, z 1680 roku, wzniesiona dla upamiętnienia epidemii dżumy^[6],
• dwór dolny, obecnie dom nr 23, z końca XVI wieku, przebudowany w XVIII i na początku XX wieku,
• dwór górny, obecnie dom nr 89, z 1570 roku, przebudowany w latach 1600–1635 i w XIX wieku,
• dwór środkowy, obecnie dom nr 72, z drugiej połowy XVI wieku, przebudowany w 1617 roku i w XIX wieku,
  • wieża mieszkalna, obecnie budynek gospodarczy przy dworze nr 72, z XV wieku, przebudowana w 1897 i 1935 roku, jest to jedna z najlepiej zachowanych kamiennych wieży mieszkalnych na Dolnym Śląsku,
• chałupa nr 9, z połowy XIX wieku (nie istnieje).
• kolumna maryjna, przy drodze Starkówek – Nowa Łomnica – Stara Łomnica, kom., kon. XVIII, nr rej. B/1948 z 2.09.2008
• kapliczka słupowa, w bocznej ulicy na początku wsi, kam., 1607, nr rej.; B/ 1373/647 z 2.05.1985
• figura św. Jana Nepomucena, obok kaplicy pw. św. Rocha, kam., 1814, nr rej.: B/1237/648.

Inne zabytki^[1]:

• dawna karczma pochodząca z XVIII wieku, obecnie nr 29,
• liczne domy mieszkalne i gospodarcze pochodzące z XVIII i XIX wieku,
• kilka kapliczek i krzyży przydrożnych.

Uwagi

1. Według Schematyzmu Diecezji Świdnickiej są to dzieła z końca XVIII wieku^[8].