Stare miasto w Hawanie

Stare miasto w Hawanie (Stara Hawana, hiszp. La Habana Vieja) – najstarsza, zabytkowa część Hawany, stolicy Kuby, położona w centralnej części miasta, nad zachodnim brzegiem Zatoki Hawańskiej^[1]. Zasadniczo odpowiada tej części miasta, która znajdowała się w obrębie murów miejskich^[2][3], zburzonych w 1863 roku. Dzielnica administracyjna La Habana Vieja zajmuje znacznie większy obszar^[3]. Stare miasto w całości umieszczone jest na liście światowego dziedzictwa UNESCO w ramach wpisu „Zespół zabytkowy w Hawanie i jego system fortyfikacji”^[a], obejmującego także rozproszone w okolicy forty i inne budowle obronne^[b][4].

Zespół zabytkowy w Hawanie i jego system fortyfikacji^[a]

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Uliczka na starym mieście w Hawanie, widok w kierunku kościoła św. Chrystusa(inne języki)
Państwo	Kuba
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	IV, V
Numer ref.	204
Region[b]	Ameryka Łacińska i Karaiby
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1982 na 6. sesji
Położenie na mapie Kuby Zespół zabytkowy w Hawanie i jego system fortyfikacji
23°08′10″N 82°21′10″W
Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Stare miasto zajmuje obszar 214 hektarów. Jest jednym z najbardziej okazałych zespołów urbanistycznych epoki kolonialnej obu Ameryk^[2]. Najstarsze budowle, place i ulice sięgają wiekiem początków istnienia miasta, tj. XVI wieku^[5]. Układ przestrzenny i architektura Starej Hawany kształtowały się do początków XIX wieku, od tamtej pory przetrwały w zasadniczo niezmienionym kształcie^[2]. Charakterystyczną cechą Hawany, która wyróżnia ją na tle innych metropolii założonych przez Hiszpanów w Ameryce Łacińskiej, jest brak jednego, centralnego placu, na którym skupiałoby się życie społeczne, polityczne i religijne mieszkańców^[5]. Zamiast tego do początku XVII wieku powstały trzy duże place – Plaza de Armas(inne języki), Plaza de San Francisco de Asís(inne języki) i Plaza Vieja(inne języki), a w późniejszym czasie dwa kolejne – Plaza de la Catedral(inne języki) oraz Plaza del Cristo^[3]. Dominuje zabudowa w stylach barokowym oraz neoklasycznym. Do najbardziej znaczących zabytków architektury należą archikatedra, bazylika św. Franciszka z Asyżu(inne języki), Pałac Kapitanów Generalnych, Palacio del Segundo Cabo(inne języki) oraz Castillo de la Real Fuerza. Całość uzupełniają spójne stylistycznie ciągi kamienic z arkadami, balkonami, bramami z kutego żelaza(inne języki) oraz wewnętrznymi dziedzińcami^[2].

Znaczna część zabudowy Starej Hawany jest w złym stanie technicznym, ze względu na wieloletnie zaniedbanie, wzmożone po rewolucji kubańskiej (1959)^[6], jak i działanie sił przyrody. W 1978 roku stare miasto zostało uznane za zabytek narodowy, a w 1982 roku zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO^[2]. Od lat 90. XX wieku prowadzone są prace na rzecz renowacji kolejnych budynków. Postępująca regeneracja dzielnicy jest w dużym stopniu zasługą wieloletniego konserwatora miejskiego Eusebio Leala(inne języki)^[6][7].

• 
  Archikatedra w Hawanie
• 
  Kamienice przy Plaza Vieja(inne języki)
• 
  Bazylika św. Franciszka z Asyżu(inne języki)
• 
  Pałac Kapitanów Generalnych
• 
  Widok na Castillo de la Real Fuerza i stare miasto
• 
  Mapa Hawany w 1854 roku; widoczne mury miejskie (zburzone dekadę później) okalające stare miasto

Uwagi

1. Nazwa ustalona przez Polski Komitet ds. UNESCO^[8].
2. Wpis nas liście UNESCO oprócz starego miasta obejmuje następujące budowle, położone w promieniu kilku kilometrów: Castillo de los Tres Reyes del Morro(inne języki), Fortaleza San Carlos de la Cabaña(inne języki), Hornabeque de San Diego(inne języki), Fuerte No 1(inne języki), Torreón de San Lázaro(inne języki), Santa Dorotea de Luna de La Chorrera(inne języki), Castillo de Cojímar(inne języki), Polvorín de San Antonio(inne języki), Castillo de Atarés(inne języki) oraz Castillo del Príncipe(inne języki)^[4]. Stare miasto w rozumieniu wpisu wykracza nieco poza granice dawnych murów miejskich – w jego granicach znajduje się m.in. Kapitol Narodowy(inne języki) z początku XX wieku^[1].