Strzępiak późny

Strzępiak późny (Inocybe nitidiuscula (Britzelm.) Lapl.) – gatunek grzybów należący do rodziny strzępiakowatych (Inocybaceae)^[1].

Strzępiak późny

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	strzępiakowate
Rodzaj	strzępiak
Gatunek	strzępiak późny
Nazwa systematyczna
Inocybe nitidiuscula (Britzelm.) Lapl. Dictionnaire iconographique de Champignons supérieures (Hyménomycètes) (Paris): 523 (1894)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Inocybe, Inocybaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1891 r. Max Britzelmayr nadając mu nazwę Agaricus nitidiuscula. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Maurice Counjard de Laplanche w 1894 r.^[1]

Synonimy^[2]:

• Agaricus nitidiuscula Britzelm. 1891
• Inocybe friesii R. Heim 1931
• Inocybe friesii f. ampullacea (Kühner) Bon 1997
• Inocybe friesii f. epixantha Kühner 1955
• Inocybe friesii f. laricina R. Heim 1934
• Inocybe friesii var. brunneola J. Favre ex J. Favre 1960
• Inocybe friesii var. epixantha (Kühner) Cetto 1987
• Inocybe nitidiuscula f. ampullacea Kühner 1988
• Inocybe nitidiuscula f. epixantha (Kühner) Stangl 1983
• Inocybe ovalispora f. brunneola J. Favre 1960

Nazwę polską nadał Andrzej Nespiak w 1990 roku (opisał go jako Inocybe tarda Kühner)^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 2–5 cm, początkowo stożkowaty, ale szybko rozpościerający się, z szerokim i niskim garbem. Brzeg początkowo nieco podwinięty, potem wyprostowujący się i na koniec odginający w górę. Powierzchnia na szczycie gładka, poza tym pokryta przylegającymi włókienkami na jasnym tle. Początkowo jest brudnobrązowy, na środku ciemnozielony, potem jaśniejszy – o barwie od ochrowej do brązowej z beżowym odcieniem^[4].

Blaszki

Mniej lub bardziej przyrośnięte, z blaszeczkami. Początkowo białawoszare, potem brązowoochrowe. Ostrza delikatnie orzęsione^[4].

Trzon

Wysokość 3,5–7 cm, grubość 0,3–0,7 cm, walcowaty z nieznacznie pogrubioną podstawą. Powierzchnia w górnej części biaława lub jasnopłowa i oszroniona, niżej włóknista, jasnobrązowa lub ochrowobrązowa, ale bez czerwonawego odcienia, przy podstawie pokryta białą, wełnistą grzybnią^[4].

Miąższ

W kapeluszu białawy, w trzonie o barwie jasnego drewna, włóknisty. Zapach spermy lub botwiny^[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 8–13 × 5–7 µm. Cheilocystydy i pleurocystydy prawie wrzecionowate, o wymiarach 60–70 × 11–20 µm i nieco zgrubiałej ścianie. Kaulocystydy podobne, ale smuklejsze, z kryształkami lub bez^[4].

Występowanie i siedlisko

Znane jest występowanie strzępiaka późnego w Ameryce Północnej i niektórych krajach Europy^[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. notowany w Babiogórskim i w Tatrzańskim Parku Narodowym^[3].

Grzyb mikoryzowy. Rośnie na ziemi w lasach iglastych, liściastych i w zaroślach. Spotykany w pobliżu grabów, modrzewi, świerków, sosny, dębów. Owocniki pojawiają się od kwietnia do listopada^[4].