Maślak trydencki

Maślak trydencki (Suillus tridentinus) – gatunek grzybów z rodziny maślakowatych (Suillaceae)^[1].

Maślak trydencki

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	borowikowce
Rodzina	maślakowate
Rodzaj	maślak
Gatunek	maślak trydencki
Nazwa systematyczna
Suillus tridentinus (Bres.) Singer Farlowia 2: 260 (1945)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Suillus, Suillaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1881 r. Giacopo Bresàdola nadając mu nazwę Boletus tridentinus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1945 r. Rolf Singer, przenosząc go do rodzaju Suillus^[1].

Synonimy^[2]:

• Boletopsis tridentina (Bres.) Henn., in Engler & Prantl 1898
• Boletus aurantiporus J. Howse 1885
• Boletus tridentinus Bres. 1881
• Ixocomus tridentinus (Bres.) Singer 1938
• Ixocomus flavus var. tridentinus (Bres.) Quél. 1890
• Versipellis tridentina (Bres.) Quél. 1886

Nazwę polską podała Alina Skirgiełło w 1960 r.^[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnica 5–12 cm, początkowo półkulisty, później słabo wypukły, brzeg podwinięty, później wyprostowany. Często posiada stożkowaty garb. Powierzchnia o barwie od bladożółtej do pomarańczowobrązowej, promieniście paskowana. Skórka przylegająco-włókienkowata, w czasie wilgotnej pogody lepka i śluzowata. U młodych owocników brzeg kapelusza połączony z trzonem białawą osłoną częściową^[4][5].

Rurki

Długie, przyrośnięte, nieco zbiegające, pomarańczowoczerwone. Pory błyszczące, kanciaste, pomarańczowe lub brązowopomarańczowe. Po ugnieceniu czerwonobrązowawe. Na górnej części kapelusza tworzą siatkowaty wzór^[5][4].

Trzon

4–11 cm, cylindryczny lub pękaty, często wygięty, żółty lub pomarańczowoczerwony (zabarwiony podobnie jak kapelusz), trochę włókienkowato-łuskowaty, z białawym, nietrwałym pierścieniem^[5].

Miąższ

Zwarty, cytrynowożółty, pod skórką ceglastobrązowy, w trzonie także brązowawy, w kapeluszu wkrótce staje się miękkawy^[5].

Wysyp zarodników

Zarodniki o średnicy 9–11,5(14) × 4,5–5,5 µm^[5].

Występowanie i siedlisko

Znany jest tylko w Europie^[6]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2020 r. podano 9 stanowisk^[7]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów^[8]. W latach 1995–2004 objęty był ochroną częściową, a od roku 2004 ochroną ścisłą bez możliwości zastosowania wyłączeń spod ochrony uzasadnionych względami gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej^[9][7]. W opracowaniu Czerwona lista roślin i grzybów Polski jest zaliczony do kategorii gatunków wymierających (E). Jego przetrwanie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą istnieć czynniki zagrożenia^[10].

Jest gatunkiem towarzyszącym modrzewiowi, na glebach wapiennych w górach. Owocniki wytwarza w okresie od lipca do października^[5].

Znaczenie

Grzyb mikoryzowy^[3]. Grzyb jadalny, lecz smakowo gorszy niż inne gatunki maślaków. Najlepszy do marynowania z innymi, smaczniejszymi grzybami.

Gatunki podobne

Maślaka trydenckiego można pomylić z jadalnymi: maślakiem żółtym (Suillus grevillei), który odróżnia się żółtymi rurkami i porami i borowcem dętym (Suillus cavipes), który ma zielonawożółte rurki, a jego pory są szerokie, kanciaste i promieniście wydłużone^[7].