Sulioci

Sulioci (gr. Σουλιώτες - Suliotes, Suliots) – chrześcijańska społeczność gminy Souli w Grecji uformowana w toku ustawicznych walk (głównie z islamskim otoczeniem) o tożsamość i fizyczne przetrwanie w czasach nowożytnych (XVII-XVIII wiek). Określenie etnicznej, czy narodowej przynależności jest problematyczne, należy przyjąć, że Sulioci to autochtoniczna ludność bałkańska, będąca uciekinierami z różnych rejonów Epiru, Tesprotii i Czamerii, w przeszłości posługująca się językiem, zbliżonym do albańskiego i (równolegle) językiem greckim^[1]. Sulioci zaistnieli na arenie międzynarodowej prowadząc krwawe walki z Ali Paszą (relacjonowane w prasie europejskiej). Hart ducha kobiet, po wyczerpaniu się amunicji, wybierających wraz z dziećmi śmierć w przepaści (1803 r.)^[2], należy dziś do kanonu greckiego wychowania. Miejsce ich kaźni, góra Zalogos, wzbogacona monumentalnym zespołem pomnikowym, stanowi dziś cel szkolnych wycieczek^[3].

Mieszkaniec Souli według Louisa Dupré, ok. 1820.

1803 r. Turecki oddział atakuje wioskę, kobiety i dzieci wybiorą następnie skok w przepaść. Suliotki, obraz malarza francuskiego Ary Scheffera

W wojnie o niepodległość Grecji, w latach 1821-1828, Sulioci wyróżnili się m.in. w trakcie obrony ateńskiego Akropolu. Następnie kierowali uznawaną przez Greków za jedno ze szczytowych i najbardziej heroicznych wydarzeń (greckiej) historii, obroną miasta Mesolongion^[4], następnie także przebiciem się przez pierścień otaczających głodujące miasto sił tureckich. Pozostałych obrońców napastnicy mordowali ze szczególnym okrucieństwem, wywołując wrzenie zachodniej opinii publicznej, w konsekwencji także szybką interwencję militarną państw zachodnich po stronie Grecji, w stopniu zabezpieczającym już grecką niepodległość^[5].

Sulioci byli niegdyś liczącą kilkanaście tysięcy osób wspólnotą. Obecnie cztery historyczne wsie suliockie: Kakosouli, Kiafa, Navariko i Samoniva) zamieszkuje 748 osób, natomiast cała gmina Suli nominalnie^[a]. liczy 10.951 mieszkańców^[6].

Język

Pierwotnie Sulioci mówili własnym językiem będący formą (odmianą) dialektu czameryjskiego języka albańskiego. Po ciężkich stratach i znacznym rozproszeniu na pocz. XIX w. język Suliotów ulegał stopniowej hellenizacji, aż do ostatecznego zaniku albańskiego substratu.

Znani Sulioci

Kostas Botsaris - grecki generał z czasów wojny o niepodległość, z pochodzenia Suliota

• Kostas Botsaris
• Markos Botsaris
• Kitsos Tzavelas

Uwagi

1. Grecy często deklarują gminę swego pochodzenia, czyli miejsce przechowywania rejestru urodzeń, jako swój adres stały. Mimo iż mieszkają w mieście, ich gmina rodzinna otrzyma wtedy więcej funduszy.