Surja

Surja (sanskr. सूर्य sūrya „słońce”) – solarne bóstwo wedyjskie, personifikacja słońca występujące również w późniejszych tekstach mitologii indyjskiej. Bóg Surja przemierza przestrzeń wokół góry Meru w swym rydwanie w okresie doby.

Surja – figura ze świątyni w Konarak

Jeden z nawagraha, władał niedzielą, zsyłał niepokój, choroby i cierpienia^[1].

Ikonografia

W ikonografii Surja jest często przedstawiany jako majestatyczna postać o złotym ciele, promieniującym blaskiem, co symbolizuje jego związek ze światłem i energią. Jego wizerunek ewoluował na przestrzeni wieków, łącząc elementy wedyjskie z wpływami irańskimi i greckimi^[2].​

W późniejszym hinduizmie stracił na znaczeniu, wchłonięty przez postać Wisznu.

Atrybuty i symbolika

W przedstawieniu Surjy wykorzystywane są elementy^[2]:

• Rydwan z siedmioma końmi: Surja podróżuje po niebie na rydwanie ciągniętym przez siedem koni, co symbolizuje siedem dni tygodnia oraz siedem metrów w sanskryckiej poezji.
• Lotusy w dłoniach: często trzyma dwa lotosy, które symbolizują czystość i duchowe przebudzenie.
• Aruna jako woźnica: rydwan Surji jest prowadzony przez Arunę, personifikację świtu, co podkreśla związek Surji z początkiem dnia.
• Strażnicy Danda i Pingala: w niektórych przedstawieniach Surji towarzyszą strażnicy Danda i Pingala, uzbrojeni w miecze, symbolizujący ochronę i porządek.

Świątynie

Ważniejsze świątynie hinduistyczne poświęcone bogu Słońca w Indiach:

• Świątynia Surji w Konarak
• Świątynia Słońca w Modhera
• Dakshinaarka, Gaya, Bihar
• Bhramanya Dev, Unao, Madhya Pradesh
• Surya Pahar, Asam
• Suryanaar, w pobliżu Kumbhakonam, Tamilnadu
• Suryanarayanaswamy, Arasavilli, Andhra Pradesh

Zobacz też

Zobacz hasło Surja w Wikisłowniku

• Sawitar
• Surjanamaskar
• Swaróg