T-20 Komsomolec

T-20 Komsomolec – opancerzony gąsienicowy ciągnik artyleryjski, konstrukcji sowieckiej, z okresu przed II wojną światową.

T-20 Komsomolec

Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Producent	STZ i GAZ
Typ pojazdu	ciągnik artyleryjski
Trakcja	gąsienicowa
Załoga	2 + 6
Historia
Prototypy	1936
Produkcja	1937 – czerwiec 1941
Egzemplarze	7780
Dane techniczne
Silnik	4-cylindrowy gaźnikowy chłodzony cieczą GAZ-AA, od 1938 r. GAZ-M-1 o mocy 40-50 KM
Transmisja	mechaniczna
Poj. zb. paliwa	80 l
Pancerz	nitowany z płyt walcowanych o grubości 7-10 mm
Długość	3450 mm
Szerokość	1860 mm
Wysokość	1580 mm
Prześwit	300 mm
Masa	3460-4100 kg
Moc jedn.	11,6-12,2 KM/t
Nacisk jedn.	0,54
Osiągi
Prędkość	47,5 km/h
Zasięg pojazdu	152 km
Pokonywanie przeszkód
Brody (głęb.)	0,60 m
Rowy (szer.)	1,40 m
Ściany (wys.)	0,50 m
Kąt podjazdu	29°
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 x karabin maszynowy DT kalibru 7,62 mm
Użytkownicy
ZSRR, Finlandia

Historia

W latach 30. XX wieku. oddziały Armii Czerwonej były coraz lepiej wyposażone w sprzęt artyleryjski. Szybko okazało się, że dotychczasowe środki holownicze - zaprzęgi konne - są niewystarczające. Były też bardzo wrażliwe na ogień nieprzyjaciela. Postanowiono zastąpić je lekkim, szybkim i, w miarę możliwości, opancerzonym ciągnikiem gąsienicowym.

Jednym z pierwszych takich pojazdów, był ciągnik typu Pionier. Został on zaprojektowany przez inż. A.S. Szczegłowa w biurze konstrukcyjnym NATI. Był on wzorowany na lekkim amerykańskim ciągniku Marmon-Herrington. Do jego budowy wykorzystano podzespoły czołgu pływającego T-37A. Pojazd kierowany przez jednego żołnierza, mógł zabierać 6 ludzi obsługi holowanego działa. Wyprodukowano serię 50 wozów, lecz pojazd miał zbyt mały uciąg oraz był nieopancerzony. Próby likwidacji tych mankamentów nie powiodły się. W roku 1936 zamówiono konkurencyjną konstrukcję opracowaną w Fabryce nr 37, pod kierunkiem inż. A. Astrowa. Wóz ten zyskał uznanie armii i został przyjęty na uzbrojenie jako T-20 "Komsomolec".

W konstrukcji pojazdu wykorzystano silnik samochodowy i częściowo układ jezdny czołgu pływającego T-38. Testy ciągnika trwały od sierpnia do listopada 1937. Pojazd przeszedł je pomyślnie i rozpoczęto produkcję seryjną, która trwała do połowy 1941. Ogółem zbudowano 7780 egzemplarzy.

Służba

Ciągniki Komsomolec odegrały ogromną rolę w procesie motoryzacji Armii Czerwonej. Zapotrzebowanie każdej dywizji piechoty wynosiło minimum 60 pojazdów tego typu, a produkcja nie mogła zaspokoić wszystkich potrzeb. Z tego powodu w ciągniki wyposażano tylko jednostki pierwszego rzutu oraz jednostki piechoty zmotoryzowanej w związkach pancernych. Ciągniki T-20 zostały użyte bojowo w walkach z Japończykami nad jeziorem Chasan w 1938 oraz nad rzeką Chałchin-Goł w 1939. Potem używano ich w wojnie zimowej. Znajdowały się także w składzie wojsk wkraczających do Polski 17 września 1939. Kilka z nich zostało zniszczonych w walkach przez polskich żołnierzy. Były one także używane w pierwszej fazie wojny z Niemcami. Szybko jednak uległy zniszczeniu i zużyciu. Oprócz zadań holowniczych, ciągników Komsomolec sporadycznie używano do rozpoznania i zwalczania piechoty.

Bibliografia

• Encyklopedia II WŚ. Poznań: Amercom, 2006, s. 1-48. ISBN 978-83-7425-265-2.