Tadeusz Silnicki

Tadeusz Silnicki (ur. 5 października 1889 w Wierzchosławicach, zm. 18 grudnia 1968 w Warszawie) – historyk Kościoła i prawa kościelnego, profesor Uniwersytetu Poznańskiego i Uniwersytetu Adama Mickiewicza.

Tadeusz Silnicki

Data i miejsce urodzenia	5 października 1889 Wierzchosławice
Data i miejsce śmierci	18 grudnia 1968 Warszawa
profesor nauk humanistycznych
Specjalność: historia prawa Kościelnego
Alma Mater	Uniwersytet Lwowski
Doktorat	1914
Habilitacja	1927
Profesura	1948
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Lwowski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Uniwersytet Jagielloński
Okres zatrudn.	1929-1960

Nagrobek Tadeusza Silnickiego na cmentarzu Powązkowskim

Życiorys

Tadeusz Silnicki był synem urzędnika Jana i Zofii z domu Chodacka^[1][2]. W 1900-1908 uczęszczał do gimnazjum klasycznego we Lwowie im. cesarza Franciszka Józefa, które ukończył z odznaczeniem^[3]. W 1914 roku na podstawie rozprawy Prawo elekcji królów w dobie jagiellońskiej przygotowanej pod kierunkiem Oswalda Balzera otrzymał tytuł doktora filozofii. Pracował we Lwowie 1914-1929 jako nauczyciel szkół średnich^[1][4]. Będąc na studiach interesował się historią prawa, początkowo polskiego, a później również kościelnego^[5] i, dlatego w 1923 roku był w tym celu na stażu naukowym we Francji^[1]. W latach 1924–1929 związał się trwale z Katedrą Prawa Kościelnego Uniwersytetu Jana Kazimierza jako asystent profesora Władysława Abrahama. W 1927 roku na podstawie rozprawy Organizacja archidiakonatu w Polsce habilitował się we Lwowie z prawa kościelnego. W 1929 roku na Uniwersytecie Poznańskim objął stanowisko profesora nadzwyczajnego i kierownika Katedry Prawa Kościelnego i pozostawał na tym stanowisku aż do wybuchu wojny w 1939 roku^[1]. Podczas okupacji w latach 1940–1945 został wysiedlony z Poznania i w okolicach Sanoka, Krosna i Jarosławia^[1] prowadził działalność nauczycielską, pełniąc funkcję przewodniczącego powiatowej komisji egzaminacyjnej^[6]. We wrześniu 1945 roku powrócił na dawne stanowisko na UP. Poza prawem kościelnym wykładał również wyznaniowe prawo państwowe, wstęp do nauk prawnych, historię, zagadnienia kultury, nauki prawno-społeczne^[7][1]. W 1948 roku po zlikwidowaniu na UP Katedry Prawa Kościelnego został mianowany profesorem zwyczajnym i przeniesiony na Uniwersytet Jagielloński na specjalnie dla niego utworzoną Katedrę Historii Prawa Kościelnego. Do Poznania powrócił w 1957 roku jako profesor przy Katedrze Powszechnej Historii Państwa i Prawa UAM i pozostał tam aż do 1960 roku, kiedy to przeszedł na emeryturę. W 1963 roku przeniósł się do Warszawy, gdzie zmarł 18 grudnia 1968 roku^[1], w wyniku powikłań spowodowanych upadkiem i urazem głowy^[8] i został pochowany na Starych Powązkach (kwatera 146c-3-4)^[9]. Rodziny nie założył.

Zainteresowania naukowe

Tadeusz Silnicki przede wszystkim badał historię Kościoła i prawa kościelnego w Polsce, a zwłaszcza na Śląsku, w Wielkopolsce i na Pomorzu. Do głównych jego dzieł w tym zakresie należą: Dzieje i ustrój Kościoła katolickiego na Śląsku do końca XIV wieku (1939, wyd. 2 1953), monografie biskupa wrocławskiego Nankera (1953), arcybiskupów gnieźnieńskich Mikołaja Trąby (1954) i Jakuba Świnki (1956) oraz zbiór mniejszych prac pt. Z dziejów Kościoła w Polsce (1960), których myślą przewodnią jest dążenie do odtworzenia historycznej roli dawnej organizacji kościelnej i jej wybitnych przedstawicieli w Polsce w obronie polskiej racji stanu przeciw postępującemu naporowi germanizmu^[1]. Był również wybitnym popularyzatorem wiedzy o historii i kulturze. Przed wojną do „Kuriera Poznańskiego” i „Tęczy” pisywał artykuły popularnonaukowe. W ramach Powszechnych Wykładów Uniwersyteckich wielokrotnie występował z prelekcjami w Poznaniu i okolicy, na Pomorzu, a nawet na terenie ówczesnych Prus Wschodnich^[1]. Po wojnie na łamach i na zlecenie Spółdzielni „Czytelnik” kontynuował działalność popularyzatorską i wygłaszał niekiedy cykle wykładów w Poznańskiem, na Pomorzu oraz na Ziemiach Zachodnich i Północnych^[1].

Najważniejsze publikacje

• Arcybiskup Jakub Świnka i jego epoka, Warszawa 1956 [z Kazimierzem Gołębiem]
• Dzieje i ustrój Kościoła na Śląsku do końca wieku XIV, Kraków 1939
• Dzieje i ustrój Kościoła katolickiego na Śląsku do końca wieku XIV, Warszawa 1953
• Historia Polski, Lwów 1922
• Klasztory, Lwów 1933
• O uniwersytet pomorski w Toruniu, 1937
• Organizacja archidiakonatu w Polsce, Lwów 1927
• Prawo elekcji królów w dobie jagiellońskiej, Lwów 1913
• Rola dziejowa kościoła polskiego na Śląsku w wiekach XI-XIII, Katowice 1935
• Sobory powszechne a Polska, Warszawa 1962
• Zagadnienie kultury prawniczej, 1937