Talk

Talk – minerał z gromady krzemianów. Należy do grupy minerałów pospolitych.

Ten artykuł dotyczy minerału. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Talk

Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	hydroksykrzemian magnezu Mg3(OH)2Si4O10
Twardość w skali Mohsa	1
Przełam	blaszkowy, łuskowy
Łupliwość	doskonała
Układ krystalograficzny	jednoskośny
Gęstość	2,58 do 2,83 g/cm³
Właściwości optyczne
Barwa	zazwyczaj biały, czasem bezbarwny, zielonkawy lub szary
Rysa	biała
Połysk	tłusty, perłowy
Współczynnik załamania	1,539-1,600
Inne	Dwójłomność: 0,050

Kryształy talku

Talk - Szabrowski Talkowy Kombinat, Szabry, Ural.

Nazwa pochodzi od arabskiego słowa talk oznaczającego mikę i nawiązuje do podobieństwa tych minerałów. Z kolei po łacinie talcus to tłuszcz, stąd w dawnej polszczyźnie czasem używano nazwy łojek.

Właściwości

To najbardziej miękki z minerałów. Można go z łatwością zarysować paznokciem, jak również skruszyć lub kroić nożem, rozpoczyna on skalę twardości Mohsa. Jego blaszki są dość giętkie. W dotyku jest tłusty, mydlany.

Nie występuje zazwyczaj w postaci wykształconych kryształów, lecz w postaci skupień łuseczkowatych, blaszkowatych, gęsto upakowanych. Kryształy spotykane są niezmiernie rzadko.

Talk zbity o zielonoszarej barwie nazywany jest steatytem. Talk przypomina wyglądem pokrewny minerał, pirofyllit.

Występowanie

Talk jest pochodzenia metamorficznego, występuje głównie w skałach powstałych w średnio wysokich temperaturach (300-400 stopni Celsjusza). Powstaje także z hydrotermalnego przeobrażenia skał ultrazasadowych (oliwiny i pirokseny) oraz w wyniku metamorfozy marmurów dolomitowych.

Miejsca występowania to głównie: Austria (Rabenwald w Styrii, Zillertal w Tyrolu, Karyntia), Szwajcaria (St. Gotthard, Hospental), Niemcy (Göpfersgrün w Smreczanach), Słowacja (Rudawy Spiskie w rejonie Rożniawy)^[1]., Indie (Madras) i RPA.

W Polsce występuje w Górach Sowich (w serpentynitach) i Wieściszowicach w Rudawach Janowickich (w łupkach talkowych).

Zastosowanie[a]

• jako środek osuszający
• w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym do wytwarzania pudru, maści, jako dodatek do mydeł
• w przemyśle gumowym i papierniczym jako masy wypełniające
• jest nośnikiem magnezu i używany jest jako spoiwo w produkcji ceramiki kordierytowej
• do produkcji materiałów ognioodpornych
• jako wypełniacz oraz środek zmniejszający palność tworzyw sztucznych; jego obecność jest oznaczana w symbolu produktu, na przykład „ABS-TD10” (10% talku w tworzywie ABS) lub „PP+40%TALC” (40% talku w polipropylenie), dodawana jest też sama litera T z wartością liczbową lub bez^{[potrzebny przypis]}
• do wyrobu rzeźb i galanterii ozdobnej (szczególnie w postaci tak zwanego kamienia mydlanego, czyli zbitego, masywnego nagromadzenia steatytu, przeważnie o zielonkawej barwie)

Uwagi

1. W języku potocznym „talkiem” bywa nazywany węglan magnezu (magnezja biała), używany w sportach takich jak podnoszenie ciężarów lub wspinaczka celem osuszania dłoni oraz zwiększania tarcia. Prawdziwy talk spełnia to zadanie dużo gorzej, gdyż oprócz właściwości osuszających jest też lubrykantem^[2][3].