Tamaz Gamkrelidze

Tamaz Walerianis dze Gamkrelidze (gruz. თამაზ ვალერიანის ძე გამყრელიძე, ros. Тамаз Валерианович Гамкрелидзе Tamaz Walerianowicz Gamkrelidze; ur. 23 października 1929 w Kutaisi, zm. 10 lutego 2021) – gruziński lingwista.

Tamaz Gamkrelidze

Państwo działania	Gruzja
Data i miejsce urodzenia	23 października 1929 Kutaisi
Data śmierci	10 lutego 2021
doktor nauk humanistycznych
Specjalność: starożytne języki orientalne
Alma Mater	Tbiliski Uniwersytet Państwowy
Odznaczenia

Edukacja i kariera naukowa

W 1952 ukończył orientalistykę na Tbiliskim Uniwersytecie Państwowym (specjalizacja starożytne języki orientalne)^[1]. W latach 1953–1960 był pracownikiem naukowym na stypendium badawczym w Instytucie Lingwistyki Gruzińskiej Akademii Nauk^[2][3]. W 1960 roku został przewodniczącym katedry lingwistyki strukturalnej i stosowanej Tbiliskiego Uniwersytetu Państwowego (od 1999 roku katedra lingwistyki ogólnej i stosowanej)^[2][3]. Od 1973 dyrektor Instytutu Orientalistyki im. Ceretelego Gruzińskiej Akademii Nauk^[2][3]. W 1991 przez krótki czas był rektorem Tbiliskiego Uniwersytetu Państwowego^[2].

Od 26 grudnia 1984 akademik Rosyjskiej Akademii Nauk^[1]. W styczniu 2005 został przewodniczącym Gruzińskiej Akademii Nauk^[4]. W czerwcu 2013 zastąpił go Giorgi Kwesitadze(inne języki)^[5][6], a Gamkrelidze został honorowym przewodniczącym tej instytucji^[7]. Od 2006 członek Academia Europaea^[8]. Emerytowany członek Académie Internationale de Philosophie des Sciences^[9] i były członek Academia Scientiarum et Artium Europaea^[10].

W latach 1988–1994 pełnił funkcję redaktora naczelnego czasopisma „Woprosy jazykoznanija” (ros. Вопросы языкознания)^[11][12], a następnie aż do śmierci^[13] pozostawał dziennikarzem tego czasopisma^[14][15] oraz czasopisma naukowego „Intelektuali” (gruz. ინტელექტუალი)^[16].

Oprócz ojczystego języka gruzińskiego znał także rosyjski, angielski, niemiecki, włoski, łacinę i grekę^[7].

Kariera polityczna

W latach 1984–1989 był jednym z reprezentantów Adżarskiej ASRR w Izbie Narodowości Rady Najwyższej ZSRR^[17], później był parlamentarzystą w pierwszej kadencji Rady Najwyższej Gruzji (1990–1991)^[18], a następnie w latach 1992–2004 był członkiem gruzińskiego parlamentu^[19][20].

Wyróżnienia i życie osobiste

Od 1978 honorowy członek zagraniczny American Academy of Arts and Sciences^[21]. Od 1979 członek stowarzyszony British Academy^[22], od 1983 członek stowarzyszony Austriackiej Akademii Nauk^[23]. W 1986 pełnił funkcję prezesa Societas Linguistica Europaea^[24]. Od 1988 członek stowarzyszony Saksońskiej Akademii Nauk^[25]. Od 2006 zagraniczny członek stowarzyszony Amerykańskiej Akademii Nauk^[26]. Od 2007 członek honorowy Węgierskiej Akademii Nauk^[27]. Członek zagraniczny Łotewskiej Akademii Nauk^[28].

Doctor honoris causa University of Chicago (1995)^[29][30] i Uniwersytetu w Bonn (1994)^[3].

Od 2000 był honorowym obywatelem Tbilisi^[31][32][33].

Laureat Nagrody Leninowskiej (1988), nagrody Humboldta (1989) i nagrody Iwane Dżawachiszwilego (1990)^[3][34]. W 1999 odznaczony Orderem Honoru^[20].

Brat Rewaza^[35]. Zmarł 10 lutego 2021^[13].