Tarczówka żółtawoszara

Tarczówka żółtawoszara (Aleurodiscus cerussatus (Bres.) Höhn. & Litsch.) – gatunek grzybów należący do rodziny skórnikowatych (Stereaceae)^[1].

Tarczówka żółtawoszara

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	skórnikowate
Rodzaj	tarczówka
Gatunek	tarczówka żółtawoszara
Nazwa systematyczna
Aleurodiscus cerussatus (Bres.) Höhn. & Litsch. Sber. Akad. Wiss. Wien, Math.-naturw. Kl., Abt. 1 116: 808 (1907)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Aleurodiscus, Stereaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten opisał w 1892 r. Giacomo Bresàdola, nadając mu nazwę Stereum cerussatus. Obecną nazwę nadali mu w 1907 r. Franz Xaver Rudolf von Höhnel i Viktor Litschauer przenosząc go do rodzaju Aleurodiscus^[1]. Synonimy^[2]:

• Acanthophysellum cerussatum (Bres.) Parmasto 1967
• Acanthophysium cerussatum (Bres.) Boidin 1986
• Corticium cerussatum Bres. 1892
• Kneiffia cerussata (Bres.) Bres. 1903

Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.^[3]

Morfologia

Bazydiokarp

Kortycjoidalny, tworzący na podłożu nieregularne, rozpostarte, przyrośnięte lub luźne plamy z grubymi, określonymi brzegami. Grubość 200–300 µm, konsystencja zwarta, skórzasta do skorupiastej. Powierzchnia hymenium w stanie suchym ochrowożółta, spękana do aerolkowatej^[4].

Hodowla

Na podłożu hodowlanym po dwóch tygodniach tworzy wokół inokulum białe, średnio grube lub grube, przylegające, filcowate kolonie, które z czasem stają się cieńsze, lekko podniesione. Po 6 tygodniach kolonie są podobne, twarde, przeważnie przylegające i grubsze, o brzegach równych lub nierównych, przylegające. Po 2 tygodniach mają stęchły zapach, po 6 tygodniach nadal mają taki zapach, lub są bezwonne. Po 2 i 6 tygodniach, brak przebarwienia agaru i brak zarodnikowania^[5].

Cechy mikroskopowe

Strzępki brzeżne o średnicy 3–5,5 µm, cienkościenne, guzkowato septowane, słabo rozgałęzione, gałęzie zwykle wyrastające poniżej sprzążek. Strzępki zanurzone podobne do strzępek brzeżnych, o średnicy 1–2 µm, cienkościenne, guzkowato septowane, często rozgałęzione, z gałęziami krótkimi i wyrastającymi pod kątem prostym. Strzępki grzybni powietrznej podobne do strzępek brzeżnych, z wyjątkiem tego, że niektóre stają się nieco grubsze, niektóre również mocno pokryte skupiskami kryształów szklistych do bladożółtych w 2 i 6 tygodniu^[5].

System strzępkowy monomityczny^[6]. Katahymenium złożone z masy nitkowatych do maczugowatych akantofiz, różnie ukształtowanych pseudocystyd, parafizoid i podstawek^[4]. Akantofizy liczne, prawie maczugowate, 30–40 × (4)5–7 µm, z licznymi wypukłościami na wierzchołku. Gleocystydy liczne, mniej więcej tej samej wielkości co podstawki, o zmiennym kształcie, szkliste lub lekko żółtawe i drobnoziarniste. Dendrohyfidy nitkowate do rozgałęzionych i z przejściowymi stadiami do akantofiz, o średnicy 3–8 µm. Podstawki 40–50 × 7–8 µm, z 4 sterygmami. Bazydiospory 10–12 × 6–7 µm, elipsoidalne do subcylindrycznych, gładkie^[6].

Występowanie i siedlisko

Podano stanowiska tarczówki żółtawoszarej na wszystkich kontynentach poza Antarktydą i Afryką^[7]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył 2 stanowiska^[3], w 2004 podano następne^[8]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych^[9].

Nadrzewny grzyb saprotroficzny. Występuje na martwym drewnie wielu gatunków drzew iglastych i liściastych. Powoduje białą zgniliznę drewna^[5].