Tarkus

Tarkus – drugi album studyjny zespołu Emerson, Lake and Palmer, wydany 14 czerwca 1971 roku w Wielkiej Brytanii przez wytwórnię Island^[2], a w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie w sierpniu przez Cotillion^[8].

Tarkus

Wykonawca albumu studyjnego
Emerson, Lake and Palmer
Wydany	1971
Nagrywany	styczeń 1971
Gatunek	rock progresywny
Długość	38:55
Wydawnictwo	Island, Cotillion, Atlantic
Producent	Greg Lake
Oceny
Album of the Year 60/100[1] AllMusic [2] Classic Rock [3] Prog Archives 4.06/5[4] The Rolling Stone Album Guide [5] Sea of Tranquility [6] Sputnikmusic 4.5/5[7]
Album po albumie
Emerson, Lake & Palmer (1970) Tarkus (1971) Pictures at an Exhibition (1971)
Single z albumu Tarkus
„Stones of Years” Wydany: 1971

Tarkus zajął pierwsze miejsce na UK Albums Chart, zadebiutował na 9. miejscu w Stanach Zjednoczonych i dwukrotnie osiągnął 12. miejsce w Kanadzie, łącznie przez 4 tygodnie. W 2015 roku Sean Murphy z PopMatters umieścił Tarkus na 21. miejscu wśród najlepszych albumów klasycznego rocka progresywnego wszech czasów^[9].

Historia

Graffiti z motywem okładki płyty Tarkus w São Paulo

Tytułowy utwór, „Tarkus”, trwający 21 minut i wypełniający pierwszą stronę longplaya jest jedną z najwcześniejszych i najbardziej znaczących, wieloczęściowych suit rocka progresywnego. Zamiarem Keitha Emersona, który już wcześniej zgłębiał muzykę Béli Bartóka i Alberta Ginastery, było stworzenie utworu, którego nie było wcześniej i miały go cechować: perkusyjne brzmienie instrumentów klawiszowych, mocne rytmy i atonalność. Greg Lake uważał początkowo, że otwór będzie zbyt radykalny, jednak później dał się przekonać. Utwór składa się z siedmiu części połączonych w całość, bez przerw. Najdłuższa część trwa nieco mniej niż 4 minuty, a najkrótsza – niewiele ponad minutę. Części: pierwsza, trzecia, piąta i siódma są instrumentalne, w pozostałych pojawia się wokal^[10]. Muzycy wyszli poza zasady formalne, przyjęte w muzyce rockowej, takie jak: budowa okresowa, powtórzenia i zwroty kadencyjne, a wykorzystali przetworzenia motywów oraz progresje. Partie instrumentalne miały charakter swobodnych improwizacji. Kompozycję cechowała przemyślana aranżacja na organy Hammonda, syntezator Mooga, gitary, perkusję i głos. Pod względem literackim piosenki stanowiły opowieść o opancerzonym, nieziemskim potworze i miały pacyfistyczną wymowę^[11].

Wśród utworów z drugiej strony albumu uwagę zwracały dwie połączone ze sobą piosenki: „The Only Way (Hymn)” oraz „Infinite Space (Conclusion)”. Pierwszą, rozwiniętą z toccaty F-dur Johanna Sebastiana Bacha, zaśpiewał Greg Lake z towarzyszeniem organów kościoła św. Marka w Londynie. Druga kompozycja, rozwinięta z tematu preludium d-moll z Das Wohltemperierte Klavier, została opracowana na fortepian, gitarę basową i perkusję i nasycona jazzową atmosferą. Tematem tekstu było pytanie o sens człowieczeństwa i przyszłość ludzkości w kontekście XX-wiecznych zbrodni wojennych. Przeciwwagę dla nich stanowiły dwie lżejsze piosenki: „Jeremy Bender” i rock and rollowy „Are You Ready, Eddy?”, dedykowany realizatorowi nagrania, Eddiemu Offordowi^[12].

Zdjęcie okładki, wykonane przez Williama Neala, przedstawiające pancernika na gąsienicach czołgu, stało się kultowym obrazem w rocku progresywnym^[13].

Lista utworów

Zestaw utworów na wydawnictwie winylowym, wydanym w sierpniu 1971 przez Cotillion^[8]:

Strona 1

1.	Tarkus (Emerson/Lake)	20:31
	a. Eruption (Emerson) – 2:43 b. Stones of Years (Emerson/Lake) – 3:43 c. Iconoclast (Emerson) – 1:16 d. Mass (Emerson/Lake) – 3:09 e. Manticore (Emerson) – 1:49 f. Battlefield (Lake) – 3:57 g. Aquatarkus (Emerson) – 3:54
		20:31

Strona 2

1.	Jeremy Bender (Emerson/Lake)	1:41
2.	Bitches Crystal (Emerson/Lake)	3:54
3.	The Only Way (Hymn)* (Emerson/Lake)	3:50
4.	Infinite Space (Conclusion) (Emerson/Lake/Palmer)	3:18
5.	A Time and a Space ((Emerson/Lake/Palmer)	3:00
6.	Are You Ready, Eddy? (Emerson/Lake/Palmer)	2:09
		17:52

* Themes used in Introduction & bridge only – Toccata in “F” & Prelude VI, Bach

Skład zespołu

• Keith Emerson – organy Hammonda, organy kościoła św. Marka, fortepian, czelesta, syntezator Mooga
• Greg Lake – bas, gitara elektryczna i akustyczna, śpiew
• Carl Palmer – perkusja, instrumenty perkusyjne

Produkcja

• Aranżacja, kierownictwo – Emerson, Lake and Palmer
• Ilustracje – William Neal
• Inżynier dźwięku – Eddie Offord
• Producent muzyczny – Greg Lake