Topola włoska

Topola włoska (Populus nigra L. 'Italica') – wyhodowana męska odmiana topoli czarnej^[1], uzyskana w XVIII wieku w Lombardii we Włoszech. Jest uprawiana na terenie całej Europy.

Topola włoska
Populus nigra 'Italica'

Rodzaj	topola
Gatunek	topola czarna
Inne nazwy	Populus nigra L. var. italica Münchh.

Morfologia

Pokrój

Drzewo ma zwarty, kolumnowy pokrój^[2]. W Polsce dorasta do 30–35 m wysokości^[3] i do 1 m średnicy pnia. W Europie są znane okazy ponad 40-metrowe^[4]. Korona bardzo smukła, z gałęziami skierowanymi niemal pionowo ku górze, przy zachowaniu szerokich kątów rozwidleń. Pień zazwyczaj z wyraźnymi przyporami korzeniowymi^[5].

Pędy

Gałązki jasnożółte do szarożółtawych. Młode gałązki nie mają listewek korkowych. Kora ciemnobrunatna, na starszych egzemplarzach prawie czarna, głęboko spękana^[3].

Korzenie

Ma silnie rozwinięty i płytki system korzeniowy, często tworzy przypory korzeniowe i odrośla^[3].

Drewno

Rzadkie, rozpierzchłonaczyniowe, twardzielowe, słabej jakości. Nie przedstawia większych walorów w budownictwie i przemyśle meblarskim^[3].

liście długopędowe

Liście

Pąki podługowatojajowate, stożkowe, duże do około 1,4 cm. Liście długości 5-10 cm, długo zaostrzone, u nasady słabo sercowate, brzegiem karbowano-piłkowane, nagie^[2]. Zwykle występują w gęstym skupieniu^[2]. Gdy są młode, mają jasnozielony kolor^[6], z czasem robią się ciemnozielone, z mocnym połyskiem, spodem jaśniejsze.

Kwiaty

U formy typowej 'Italica' wyłącznie męskie, podobne do tych u topoli czarnej. U nasady objęte kubkowatym wyrostkiem, zebrane w kotki. Przysadki kwiatowe czerwone, porozcinane. Pylniki pręcików czerwone. Ukazują się w połowie wiosny^[2].

Biologia

Topola włoska "Teletopcia" z Radomska - pomnik przyrody

Jest rozmnażana wegetatywnie, przez co żyje relatywnie krócej w porównaniu do rozmnażanych z siewu topól czarnych. Wzrost ustaje w wieku ok. 60 lat. Rzadko spotykane są okazy ponad 80-letnie^[5]. W dobrych warunkach rośnie bardzo szybko (2,5 m/rok). W gorszych siedliskach rośnie wolniej i zamiera od wierzchołka po upływie kilkudziesięciu lat. Kwitnie od marca do kwietnia, przed rozwojem liści^[6].

Najokazalsze topole włoskie w Polsce rosną w Bolechowicach, Radomsku, Łodzi, Wrocławiu i Poznaniu^[5].

Zmienność

Prawidłowo topolą włoską nazywana jest męska odmiana uprawna 'Italica'. Wszystkie wywodzące się od niej mieszańce tworzą grupę zbiorczą o nazwie 'Pyramidalis' (Populus nigra 'Pyramidalis'), w skład której (oprócz standardowej 'Italica') wchodzą^[2][5]:

• 'Italica Foemina' - kultywar żeński o szerszym, odwrotnie stożkowatym pokroju i wolniejszym wzroście.
• 'Lombardy Gold' – kultywar o przysadzistym pokroju i jaśniejszym zabarwieniu liści.
• 'Plantierensis' – młode pędy są drobno owłosione. Gałęzie pokryte są małymi przetchlinkami. Latem daje balsamiczny zapach, jednak nie tak intensywny jak u topól z sekcji Tacamahaca. Pokrój szerokokolumnowy.
• 'Afghanica' – południowoeuropejska, męska odmiana kolumnowa o jasnej korze na konarach. Nasada pnia jest ciemniejsza i chropowata. Liście są zaokrąglone.

Zastosowanie

Roślina ozdobna: używana głównie do nasadzeń przy drogach i w parkach, dawniej w terenach osiedlowych. Cechuje się efektowną sylwetką i żółtym jesiennym zabarwieniem liści^[7]. Jest drzewem odpornym na działanie silnych wiatrów, dzięki mocnej nasadzie pnia, wąskim pokroju i stabilnych rozwidleniach konarów^[5].