Torgsin

Torgsin (ros. Торгсин) – sieć sklepów walutowych działająca w ZSRR w latach 1931–1936. Wszechzwiązkowe Zjednoczenie do Handlu z Cudzoziemcami (ros. Всесоюзное объединение по торговле с иностранцами), Syndykat Handlowy (Торговый синдикат). Pierwotnie były to sklepy dla cudzoziemców, gdzie za złoto i waluty wymienialne również obywatele ZSRR mogli nabywać towary konsumpcyjne bez ograniczeń.

Sklep Torgsinu w Moskwie

Kolejka po chleb za dewizy w czasie wielkiego głodu na Ukrainie, Torgsin Charków 1932

Reklama Torgsinu w Leningradzie

Ogłoszenie w prasie paryskiej skierowane do emigracji rosyjskiej dotyczące przelewów walutowych na rachunek Torgsinu

Wprowadzono wówczas pojęcie „wewnętrznego eksportu”, które po II wojnie światowej zastosowano także w krajach zależnych od ZSRR:

• w Polsce uruchomiono sieć sklepów Peweksu (Przedsiębiorstwo Eksportu Wewnętrznego) i Baltony
• w Czechosłowacji istniał Tuzex
• w NRD – Intershop i Genex(inne języki)
• w Bułgarii – Corecom(inne języki) (Кореком)
• w Rumunii – Comturist(inne języki)^[1]

W samym ZSRR po II wojnie światowej stworzono nową sieć sklepów walutowych. W poszczególnych republikach nosiły one zwykle nazwy różnych drzew:

• w Rosyjskiej FSRR Берёзка (Bieriozka – „Brzózka”),
• w Ukraińskiej SRR Каштан („Kasztan”),
• w Azerbejdżańskiej SRR Чинар (Czinar – „Klon”),
• w Łotewskiej SRR sklepy te nazwano ros. Янтарь, łot. Dzintars (tzn. bursztyn – jantar).

Torgsin w literaturze

• Mistrz i Małgorzata (powieść Michaiła Bułhakowa) – Behemot powoduje pożar sklepu na rogu Arbatu i rynku Smoleńskiego^[2].
• Dzieci Arbatu (powieść Anatolija Rybakowa) – krawiec Szarok kupuje w Torgsinie materiał na modny garnitur dla syna Jury. Oddaje w zamian złotą bransoletę i spinki.