Gąska ziemistoblaszkowa

Gąska ziemistoblaszkowa (Tricholoma terreum (Schaeff.) P. Kumm.) – gatunek grzybów należący do rodziny gąskowatych (Tricholomataceae)^[1].

Gąska ziemistoblaszkowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	gąskowate
Rodzaj	gąska
Gatunek	gąska ziemistoblaszkowa
Nazwa systematyczna
Tricholoma terreum (Schaeff.) P. Kumm. Führer Pilzk.: 134 (1871)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji: Tricholomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1762 r. Schäffer nadając mu nazwę Tricholoma terreum. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1871 r. P. Kumm., przenosząc go do rodzaju Tricholoma^[1]. Niektóre synonimy nazwy naukowej^[2]:

• Agaricus myomyces Pers. 1794
• Agaricus pullus Batsch 1783
• Agaricus terreus Schaeff. 1762
• Agaricus terreus Schaeff. 1762, var. terreus
• Gymnopus myomyces (Pers.) Gray 1821
• Tricholoma bisporigerum J.E. Lange 1933
• Tricholoma myomyces (Pers.) J.E. Lange 1933

Nazwę polską nadał Władysław Wojewoda w 1999 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też nazwę gąska ziemista^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnicy 3–8 cm, za młodu stożkowaty, później rozpostarty, przeważnie z garbkiem. U starszych okazów jest popękany^[4]. Kolor bladoszary lub ciemnoszary, często z jaśniejszym brzegiem, z cienkim miąższem. Skórka sucha, filcowato-włókienkowata, z łuskowatą powierzchnią^[5].

Blaszki

Kruche, karbowane, szeroko rozstawione, cienkie, wycięte z ząbkiem. Początkowo białe, później popielatosiwe^[4].

Trzon

Wysokość 4–8 cm, grubość do 1,6 cm, cylindryczny, pełny, czasami słabo zakrzywiony. Biały, szarobiaławy, nagi lub z delikatnymi, pajęczynowatymi szczątkami osłony^[4].

Miąższ

Biały albo szarawy, niezmieniający barwy. Zapach i smak niemączne, łagodne^[5].

Wysyp zarodników

Biały. Zarodniki, jajowate, gładkie, bezbarwne, o średnicy 5-8 × 4-5 µm^[5].

Występowanie i siedlisko

Jest szeroko rozprzestrzeniona. Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji, Afryce i Australii^[6]. W Polsce jest pospolita^[3].

Owocniki pojawiają się od września do listopada, w lasach iglastych i mieszanych, na ziemi, wśród opadłego igliwia i liści, szczególnie pod sosnami, na glebach piaszczystych i wapiennych^[3]. Późną jesienią czasami występuje nawet masowo. Podczas łagodnej zimy grzyba tego można znaleźć również w grudniu^[7].

Znaczenie

Grzyb mikoryzowy^[3]. Grzyb jadalny, ale mało smaczny^[8].

Gatunki podobne

Jest kilka gatunków gąsek o podobnym, siwoczarnym ubarwieniu:

• gąska pieprzna (Tricholoma virgatum). Ma kapelusz ostrostożkowaty, bez włókienek i jest pikantna w smaku^[4],
• gąska czarnołuskowa (Tricholoma atrosquamosum) ma na kapeluszu czarniawe łuski^[4],
• gąska niekształtna (Tricholoma portentosum) ma kapelusz bez łuseczek, żółtawy trzon i łagodny, orzechowy smak^[4],
• gąska ostra (Tricholoma sciodes) ma kapelusz jedwabiście błyszczący, w smaku jest ostra^[4].