Tryptyk rzymski

Tryptyk rzymski (Medytacje) – poemat papieża Jana Pawła II. Został wydany w 2003 roku w sześciu językach: polskim, niemieckim, angielskim, hiszpańskim, francuskim i włoskim.

Tryptyk rzymski

Autor	Jan Paweł II
Typ utworu	poemat
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Watykan
Język	włoski
Data wydania	2003
Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego	2003
Wydawca	Wydawnictwo Św. Stanisława
poprzednia Dar i Tajemnica następna Wstańcie, chodźmy!

Treść

Zgodnie ze swoją nazwą, poemat składa się z trzech głównych części:

• I – Strumień (Sekcje: Zdumienie, Źródło)
• II – Medytacje nad Księgą Rodzaju na progu kaplicy Sykstyńskiej (Sekcje: Pierwszy Widzący, Obraz i podobieństwo, Prasakrament, Sąd)
• III – Wzgórze w krainie Moria (Sekcje: Ur w ziemi chaldejskiej, Tres vidit et unum adoravit, Rozmowa ojca z synem w krainie Moria, Bóg przymierza).

Strumień

W pierwszej części autor skupia swój poemat wokół leśnego potoku, który staje się dla niego partnerem dialogu. Ta część ma swoją dynamikę. Jednak ruch jest harmonijny i uporządkowany, wertykalny, zstępująco-wstępujący. „Srebrzysta kaskada potoku” „spada z góry” rytmicznie, „spada w dół”, ale równocześnie „unosi” z sobą wszystko, „unosi” człowieka. Strumień, sam spadając, sprawia, że człowiek się „unosi”, ma iść „do góry, pod prąd”. Według Katarzyny Zabawy, kilkakrotnie powtarzane „zstępowanie” przywołuje na myśl zstąpienie Słowa – o którym autor mówi już w trzecim i czwartym wersie poematu. Prostota obrazu kontrastuje z metaforami innego wiersza tegoż Autora Pieśń o blasku wody. Dominującym ruchem w tamtym wierszu był ruch wirujący, niespokojny, drgający, charakterystyczny dla gry świateł i cieni w studni, a także samej wody wzburzanej przez zanurzane weń wiadro. Refleksja w wierszu była bardziej filozoficzna, abstrakcyjna. Obrazy strumienia z Tryptyku są bardziej konkretne, namacalne^[1].

Interpretacje i nawiązania

• poemat recytował m.in. Krzysztof Globisz, pierwsze nagranie i mastering wykonał Wojciech Gruszczyński i Włodzimierz Duval
• fragmenty z Tryptyku rzymskiego stały się natchnieniem do napisania słów oratorium Piotra Rubika Tu Es Petrus
• w 2003 r. Stanisław Sojka wydał album Tryptyk rzymski będący muzyczną interpretacją poematu
• w 2005 r. Piotr Pałka napisał muzykę na solistę, chór i orkiestrę do fragmentów "Tryptyku rzymskiego". Premiera tego dzieła odbyła się w przeddzień rocznicy wyboru Jana Pawła II na Stolicę Apostolską, 15 października tegoż roku w kościele oo. Dominikanów w Krakowie. Wykonawcy to odpowiednio: Elżbieta Towarnicka, chór Voce Angeli i Sinfonietta Cracovia. Tekst "Tryptyku" recytował krakowski aktor, Piotr Piecha, dyrygował natomiast sam kompozytor.
• w 2007 r. w ramach obchodów 2. rocznicy śmierci Jana Pawła II, "Tryptyk rzymski" zaprezentował Andrzej Seweryn. W czasie występów w m.in. Łodzi i Warszawie, aktorowi towarzyszyła Orkiestra Krakowskiej Opery Kameralnej.
• również w 2007 r. na ekrany kin w Polsce wszedł, będący ilustracją poematu, animowany film "Tryptyk rzymski" w reżyserii Marka Luzara i z muzyką Rafała Rozmusa, z tekstem utworu czytanym przez Krzysztofa Kolbergera. W dniu 4 marca 2007 roku odbyła się uroczysta prapremiera filmu w kinie "Kijów" w Krakowie.
• w 2008 r. premierę DVD miał wyprodukowany przez warszawskie Centrum Myśli Jana Pawła II film „Tryptyk rzymski” w reżyserii Haliny Bisztygi z udziałem Danuty Michałowskiej, aktorki i przyjaciółki Karola Wojtyły z Teatru Rapsodycznego. Muzykę do filmu skomponował Grzegorz Turnau.