Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Ulica św. Barbary we Wrocławiu
ulica we Wrocławiu na Starym Mieście Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Ulica św. Barbary – ulica położona we Wrocławiu na Starym Mieście. Odchodziła od ulicy św. Mikołaja i pod koniec XIX wieku łączyła się z ulicą obecnie Wszystkich Świętych[1][2][3][4]. Współcześnie stanowi prywatną drogę wewnętrzną[2][5].
Remove ads
Historia
Podsumowanie
Perspektywa
Pierwsza wzmianka o tym miejscu pochodzi z 1398 r. i odnosi się ona do placu, który istniał już wcześniej, przy czym sama uliczka w jego obrębie powstała wtórnie do obsługi działek wewnętrznych. Już od XIII wieku istniał tu cmentarz, na którym grzebano ludzi z gminu. W XVIII wieku zaczęto jednak na cmentarzu chować bogatych rzemieślników, rajców miejskich, a nawet szlachtę. W ramach cmentarza istniała kaplica cmentarna parafii pw. św. Elżbiety. Patronowali jej święci Barbara, Feliks i Adaukt. Kaplica spłonęła w XIV wieku. Jej odbudowa miała miejsce w 1400 r. W kolejnych latach miało miejsce kilka inwestycji związanych ze świątynią. Obejmowały między innymi: około 1430–1440 r. budowa prezbiterium przy kaplicy, po 1465 r. budowa na jej miejscu nowego korpusu z wieżą i zakrystią przez Hansa Bertholda i Petera Franczke. Początkowo świątynia służyła cechowi tkaczy, białoskórników, mydlarzy i karczmarzy, którzy mieli tu osobną emporę. W 1526 r. kościół stał się świątynią ewangelicką. W 1963 r. kościół zamieniono na katedrę prawosławną pw. Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy[2][3][4][6][7][8][9].
Ulica św. Barbary była ulicą ślepą (Św. Barbary). Działki przy ulicy powstały poprzez parcelację długiej działki biegnącej od ulicy św. Mikołaja, określanej Swarczin houestat (1403 r.), a zabudowa czynszowa w tym miejscu wspominana jest od 1472 r.[4].
W wyniku działań wojennych podczas oblężenia Wrocławia w 1945 r. zabudowa w tym rejonie uległa niemal całkowitemu zniszczeniu. Zachowała się jedynie świątynia i budynki szpitala zamykające oś północno-zachodnią ulicy, za ulicą Wszystkich Świętych. Kościół częściowo spłonął w pożarze, a zniszczenia sięgały 30%. Z tego względu po wojnie zabudowa w tym rejonie została ukształtowana bez dokładnego odtworzenia pierwotnego układu, a sama ulica uległa częściowemu zatarciu, pozostając współcześnie drogą wewnętrzną na prywatnej nieruchomości związanej z wybudowanym w 1966 r. przy niej budynku o adresie: ulica św. Barbary 2, 4 i 6[2][3][6][9].
Remove ads
Nazwy
W swojej historii ulica nosiła następujące nazwy:
- plac Cyckowy (Cziczenplatz, Zitzenplatz), od 1398 r. do ok. XV wieku[2][3] (Cziczenplatz, 1398 r.; Zitzenplatz, do XVI wieku[4])
- inne nazwy od XVII wieku do 1924 r.:
- św. Barbary (Barbaragasse), od 1824 r.[2][3][10].
Pierwotną, niecodzienną nazwę placu i ulicy (Cyckowy) część autorów, jak np. H. Markgraf, niemiecki historyk ulic Wrocławia, przypisuje rubasznemu poczuciu humoru średniowiecza: obły kształt placu miał przypominać pierś kobiety[3]. Dla drugiej nazwy istniała też hipoteza jednego z niemieckich zbieraczy osobliwości, który wywodził jej etymologię od słowiańskiej brzozy[2]. Ostatnia nazwa wywodzi się już bezpośrednio od kościoła i cmentarza św. Barbary[2][3][10].
Remove ads
Układ drogowy
Przebieg ulicy został częściowo zatarty podczas inwestycji obejmujących nową zabudowę powojenną. W jej biegu początkowym znajduje się przejazd bramowy do wnętrza kwartału, poprzez który następuje włączenie do drogi publicznej – ulicy św. Mikołaja. Biegnie przez teren prywatny wzdłuż nowo wybudowanych po wojnie budynków[5] do ulicy Wszystkich Świętych[1][11].
Zabudowa i zagospodarowanie
Współcześnie istnieje pierzeja zachodnia ulicy, którą stanowi budynek z 1966 r., o numerach św. Barbary 2, 4 i 6. Ma on trzy piętra. Pierwotnie powstał dla pracowników Zakładów Badawczych i Projektowych Miedzi „Cuprum”. Budynek ten oddziela współcześnie ulicę od katedry prawosławnej pw. Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy. Pomiędzy budynkiem a terenem świątyni dopuszcza się wyłącznie skwery[2][3][5]. Na południu oś ulicy zamyka budynek położony przy ulicy św. Mikołaja 32-33 z przejazdem bramowym i dalej włączeniem do drogi publicznej[1][5].
Remove ads
Ochrona i zabytki
Podsumowanie
Perspektywa
Obszar, na którym położona jest ulica św. Barbary, podlega ochronie w ramach zespołu urbanistycznego Starego Miasta z XIII–XIX wieku, wpisanego do rejestru zabytków pod nr. rej.: 196 z 15.02.1962 oraz A/1580/212 z 12.05.1967 r.[12][13]. Inną formą ochrony tych obszarów jest ustanowienie historycznego centrum miasta, w nieco szerszym obszarowo zakresie niż wyżej wskazany zespół urbanistyczny, jako pomnik historii[14][15]. Samo miasto włączyło ten obszar jako cenny i wymagający ochrony do Parku Kulturowego "Stare Miasto", który zakłada ochronę krajobrazu kulturowego oraz uporządkowanie, zachowanie i właściwe kształtowanie krajobrazu kulturowego i historycznego charakteru najstarszej części miasta[16].
Jak wyżej zaznaczono zabudowa ulicy została zniszczona i przy ulicy nie ma żadnych zabytków. Związana z historią ulicy świątynia jest obecnie oddzielona od niej współczesną zabudową mieszkaniową. Jedynie oś widokowa ulicy w kierunku północno-zachodnim zamknięta jest budynkiem należącym do dawnego Zespołu Szpitala Wszystkich Świętych, po 1945 r. Wojewódzkiego Szpital im. Józefa Babińskiego[2][17][18].
Remove ads
Zobacz też
Uwagi
- Nr rej.: numer wpisu do rejestru zabytków; mpzp - miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego; gez - gminna ewidencja zabytków.
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads