Ulica Długa w Warszawie

Ulica Długa – ulica w dzielnicy Śródmieście w Warszawie.

Ulica Długa w Warszawie

Nowe Miasto, Muranów
Ulica Długa na wysokości ul. Kilińskiego, widok w kierunku ul. Freta (2020)
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miejscowość	Warszawa
Długość	830 m[1]
Przebieg
0 m ← ul. Freta / ul. Nowomiejska → 140 m ul. J. Kilińskiego 320 m ← pl. Krasińskich / ul. Miodowa → 460 m ul. Barokowa 730 m ul Bielańska 770 m ul. Stare Nalewki 830 m okolice Arsenału
Położenie na mapie Warszawy Ulica Długa w Warszawie
Położenie na mapie Polski Ulica Długa w Warszawie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Ulica Długa w Warszawie
52°14′54,0″N 21°00′21,0″E

Bernardo Bellotto, Ulica Długa w Warszawie, 1778

Ulica ok. 1930

Ulica na wysokości pałacu Pod Czterema Wiatrami, widok w kierunku wschodnim (2025)

Historia

Ulica jest częścią dawnego traktu do Sochaczewa i Łowicza. W tym okresie ulica spełniała również rolę placu targowego; pozostałością tego jest jej bardzo duża szerokość na obszarze Nowego Miasta.

W czasie potopu szwedzkiego z 70 domów znajdujących się przy ulicy ocalało 8^[2].

Wzniesiony w 1821^[3] domek pod numerem 1, u zbiegu ulic Długiej i Freta, stanowił najmniejszą nieruchomość hipoteczną w Warszawie^[4].

Wieczorem 29 listopada 1830 powstańcy listopadowi, przy znacznym udziale ludności cywilnej, zdobyli Arsenał, co pozwoliło przechylić szalę zwycięstwa na stronę Polaków podczas walk nocy listopadowej.

26 marca 1943 u zbiegu ulic Bielańskiej, Długiej i Nalewek miała miejsce akcja pod Arsenałem^[5].

Ulica była miejscem walk podczas powstania warszawskiego^[6]. Jej wschodni fragment pozostawał w rękach powstańców do zajęcia Starego Miasta przez oddziały niemieckie i ukraińskie 2 września 1944. Wcześniej, 6 sierpnia 1944, w rocznicę wymarszu Pierwszej Kompanii Kadrowej, na Długiej odbyła się jedyna podczas powstania defilada wojsk powstańczych. Żołnierze batalionu „Gozdawa” przemaszerowali wtedy po mszy od kościoła garnizonowego do pałacu Raczyńskich^[7]. Duża część zabudowy ulicy została zniszczona w czasie nalotu niemieckiego 20 sierpnia 1944^[8].

Zmiany, jakie nastąpiły tym rejonie miasta w latach okupacji niemieckiej i pierwszych latach powojennych, zmieniły kształt ulicy w jej zachodnim odcinku. Wskutek przebicia Trasy W-Z oraz ulicy Nowotki (obecnie ulicy Andersa) ulica kończy się ślepo przy Arsenale i stacji metra Ratusz Arsenał.

W 1965 ulica jako założenie urbanistyczne w całości została wpisana do rejestru zabytków (nr rej. 63)^[9].

Ważniejsze obiekty

• Kościół św. Ducha (nr 3)
• Kamienica Dulfusowska (Lelewelów) z I poł. XVIII wieku, na fasadzie pomiędzy oknami pierwszego piętra znajduje się tablica upamiętniająca Joachima Lelewela odsłonięta w 1916^[10] (nr 4)
• Pałac Raczyńskich (nr 7)
• Katedra polowa Wojska Polskiego i Muzeum Ordynariatu Polowego (nr 13/15)
• Pomnik Powstania Warszawskiego
• Kamienica Gaszyńskiego w Warszawie (nr 20)
• Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich (nr 23/25)
• Gmach dawnej Komory Celnej (nr 24)
• Pałac Marii Radziwiłłowej (nr 26)
• Dawny Hotel Polski (nr 29)
• Pałac Pod Czterema Wiatrami, nr 38/40)
• Wydział Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego (nr 44/50)
• Dwie tablice pamiątkowe Tchorka
• Arsenał, siedziba Państwowego Muzeum Archeologicznego. (nr 52)

Obiekty nieistniejące

• Kościół i klasztor Brygidek
• Pałac Badenich