Ulica Grzegorza z Sanoka w Sanoku

Ulica Grzegorza z Sanoka w Sanoku – ulica w dzielnicy Śródmieście miasta Sanoka^[1].

ulica Grzegorza z Sanoka

Śródmieście
Ulica w lipcu 2015
Państwo	Polska
Miejscowość	Sanok
Przebieg
0 ul. Tadeusza Kościuszki 45m ul. Ks. Prałata Adama Sudoła 100m ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 35 pl. św. Michała
Położenie na mapie Sanoka ulica Grzegorza z Sanoka
Położenie na mapie Polski ulica Grzegorza z Sanoka
Położenie na mapie województwa podkarpackiego ulica Grzegorza z Sanoka
Położenie na mapie powiatu sanockiego ulica Grzegorza z Sanoka
49°33′37,2″N 22°12′17,2″E

Biegnie od zbiegu z ulicą Tadeusza Kościuszki w stronę północną do placu św. Michała.

Historia i opis

Uchwałą Rady Miejskiej z 28 stycznia 1904 nazwano dotychczasowy Plac Panny Marii i ulicę Szeroką razem jako „ulicę Grzegorza z Sanoka”^[2]. W maju 1904 sanocki lekarz dr Karol Zaleski wysunął propozycję ufundowania pomnika Grzegorza z Sanoka na istniejącym tamże Placu Panny Marii (wówczas zapowiadano dopiero ustanowienie ulicy Grzegorza z Sanoka)^[3]. W późniejszym czasie Towarzystwo Upiększania miasta Sanoka zbierało fundusze na budowę pomnika^[4].

Po wybuchu II wojny światowej w okresie okupacji niemieckiej ulica została przemianowana na Horst Wessel Gasse^[5][6].

W połowie jej przebiegu od strony zachodniej zbiega się z ulicą Ks. Prałata Adama Sudoła^[7].

Zabudowa ulicy

W południowej części obecnej ulicy istniał w przeszłości kościół Najświętszej Marii Panny (od XIV do XVIII wieku).

• Na początku ulicy przylega do niej wschodnią ścianą budynek przy ul. Tadeusza Kościuszki 4
• Kamienica pod numerem 2, tzw. „Ramerówka” wzgl. „Arkady” (do 1939 pod adresem Tadeusza Kościuszki 2^[8]). Budynek został wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanego w 2015^[9].
  • Przy jej zachodniej ścianie w 1905 utworzono skwer Plac Marii, później zlikwidowany. Po prowadzonych wykopaliskach archeologicznych w 2014 teren byłego Placu Marii zyskał nowy wygląd. W tym miejscu w przeszłości ustanawiano pomniki:
    • Pomnik dla uczczenia 300-lecia unii lubelskiej (1569–1869), umieszczony 11 sierpnia 1869^[10]. W składzie komitetu budowy pomnika i obchody tego wydarzenia w Sanoku organizowali Jan Zarewicz, Karol Pollak, Szymon Drewiński, Saul Pinales^[11].
    • Kamień 1000-lecia odsłonięty 24 kwietnia 1960.
• Kamienica pod numerem 3. Budynek został wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanego w 2015^[12].
• Kamienica pod numerem 4. Budynek został wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanego w 2015^[13].
• Budynek pod numerem 5, plebania parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku^[14] (została tam przeniesiona 15 kwietnia 1989 z siedziby w kamienicy przy ówczesnej ul. J. Dąbrowskiego^[15]). Za wykonanie projektu odpowiadał inż. Bogusław Hofbauer, zaś budynek zyskał przydomek „sanocki belweder”^[16].
• Kościół Przemienienia Pańskiego, jego wschodnia część przylega do końcowej części ulicy.
• Kamienica pod numerem 8. Budynek wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanego w 2015^[13].
• Kamienica pod numerami 10 i 12. Budynek wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanego w 2015^[13]. W przeszłości w kamienicy pod obecnym numerem 12 istniał balkon, w którego zdobieniu umieszczona była data 1880^[17]. W częćci parterowej budynku powstał punk handlowy przedsiębiorstwa Beef-San.

Inne:

• Na początku XX wieku przy ulicy funkcjonował magazyn augmentacyjny 45 Pułku Piechoty^[18].
• Do połowy 1912 przy ulicy istniało stanowisko fiakrów, przeniesione w tym czasie na Rynek^[19].
• W 1932 przy ulicy Grzegorza z Sanoka swoją siedzibę miała Gmina Żydowska^[20].

W przeszłości do gminnej ewidencji zabytków Sanoka zostały wpisane budynki przy ulicy Grzegorza z Sanoka pod numerami: 2, 3, 4^[21]. Do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanego w 2015, został wpisany budynek pod numerami 2, 3, 4, 8, 10 i 12 ulicy^[22].