Ulica Wolności w Chorzowie

Ulica Wolności w Chorzowie (pot. Wolka^[1]) – główna ulica w centrum Chorzowa, usytuowana południkowo prowadząca od Rynku w Chorzowie w kierunku południowym aż do Świętochłowic. Ulica ma długość 1,98 km i w większości jest deptakiem wyłączonym z ruchu kołowego. Kursują po niej tramwaje (tylko jeden tor) w kierunku Świętochłowic i na północnym odcinku również do Chorzowa Batorego.

ulica Wolności

ul. Wolności w Chorzowie
Państwo	Polska
Miejscowość	Chorzów
Długość	ok. 2 km
Przebieg
ul. Pocztowa, Rynek ul. Faski ul. Dworcowa ul. Jagiellońska ul. Henryka Sienkiewicza ul. Jana III Sobieskiego ul. Stefana Żeromskiego ul. Zjednoczenia ul. Bolesława Chrobrego ul. ks. W. Opolskiego ul. Strzelców Bytomskich/ul. Hajducka ul. Pułaskiego/ul. Hankego ul. Janiny Omańkowskiej ul. Spółdzielcza ul. Bałtycka DTŚ dawny wiadukt kolejowy ul. Katowicka (Świętochłowice) / ul. Armii Krajowej
Położenie na mapie Chorzowa ulica Wolności
Położenie na mapie Polski ulica Wolności
Położenie na mapie województwa śląskiego ulica Wolności
50°17′29,2″N 18°56′43,0″E

Historia

Ulica została wytyczona i jej budowę rozpoczęto w 1849 roku jako prywatnej szosy o długości 2,5 km, mającej na celu skomunikować Królewską Hutę i okoliczne kolonie przemysłowe z nieistniejącym dziś dworcem Kolei Górnośląskiej Königshütte ('Królewska Huta'). Budowę utwardzonej szosy (Actien-Chaussee) prowadziła spółka akcyjna Königshütte-Schwientochlowitzer Chaussee-Actienverein, która również nią zarządzała i za przejazd pobierała myto^[2][3]. W 1871 roku ulica, już jako miejska, została wybrukowana^[4].

Pierwotnie ulica nazywała się Schwientochlowitzerstraße ('ul. Świętochłowicka'), a później aż do 1922 roku − Kaiserstraße (ul. Cesarska)^[4][5], podczas II wojny światowej Adolf-Hitler-Straße ('ul. Adolfa Hitlera')^[6]. W połowie lat 90. XX wieku północna część ulicy została gruntowanie wyremontowana za prezydentury Marka Kopla, stąd jej nieformalna, współczesna nazwa Kopelstraße.

Architektura

Zabytkowy gmach poczty przy ul. Wolności w Chorzowie

W zabudowie przeważają kamienice pochodzące z XIX wieku. Ulica od czasu założenia Rynku jest uważana za reprezentacyjną arterię Królewskiej Huty i Chorzowa, pełniącą funkcje handlowe, usługowe, finansowe i kulturalne.

W środkowej części deptaku (Wolności 20 róg Sienkiewicza 1) zainstalowany jest Wielki Ekran o powierzchni 12m², na którym emitowane są ogłoszenia i reklamy. Ekran skierowany jest ku górnej części deptaku, widoczny ze szczytowej części ulicy zgodnie z ruchem pieszym i kołowym.

Przy ulicy znajduje się wiele restauracji, kawiarni, pubów, oraz galerie i kilka oddziałów banków; skrzyżowanie z ulicami Hajducką i Strzelców Bytomskich to tzw. „Złoty Róg”.

W południowej części tzw. przedłużonej ul. Wolności, ulica biegnie przez wiadukt nad Drogową Trasę Średnicową i pod dawnym wiaduktem kolejowym. Zabudowa południowej części ulicy jest nowocześniejsza, znajduje się tam Zespół Szkół Sportowych nr 2, boiska sportowe i budynki jednorodzinne.

Obiekty zabytkowe

Przy ul. Wolności zlokalizowane są następujące historyczne obiekty, wpisane do rejestru zabytków województwa śląskiego^[7]:

• gmach poczty głównej (pod nr 2), zbudowany w latach 1891–1892 (nr rej.: 1327/84 z 30 października 1984);
• budynek Komunalnej Kasy Oszczędności, obecnie Bank Polski (ul. Zjednoczenia 1, ul. Wolności 41 a), zbudowany w 1936 roku (nr rej.: A/164/97 z 6 października 1997);
• probostwo parafii św. Jadwigi Śląskiej (pod nr 51), zbudowane w 1893 roku według projektu Paula Jackischa (nr rej.: A/241/09 z 25 maja 2009);
• kościół św. Jadwigi Śląskiej (pod nr 53) z lat 1873–1874 (nr rej.: A/502/2018 z 25 czerwca 2018)
• kamienica z oficyną, (pod nr 134) z 1900 roku (nr rej.: A/328/11 z 31 stycznia 2011).