Urazowe uszkodzenie mózgu

Urazowe uszkodzenie mózgu (ang. traumatic brain injury, TBI), zwane również urazem wewnątrzczaszkowym – uszkodzenie mózgu na skutek działania zewnętrznej siły (urazu). Uszkodzenia można klasyfikować ze względu na ostrość obrażeń, mechanizm powstania (zamknięte np. wskutek uderzenia, lub otwarte np. rana postrzałowa), lub inne czynniki (np. lokalizacje urazu bądź obszar obrażeń). Sformułowanie „uraz głowy” zwykle odnosi się do urazowego uszkodzenia mózgu. Jest to jednak pojęcie mające szersze znaczenie, ponieważ obejmuje także urazy innych organów niż mózg (np. skóry głowy, lub czaszki).

Urazowe uszkodzenie mózgu

Obraz tomografii komputerowej pokazujący stłuczenie mózgu, krwiak śródczaszkowy, i podtwardówkowy oraz złamanie czaszki[1].
Specjalizacja	neurochirurgia, neurologia, medycyna ratunkowa
Klasyfikacje
ICD-10	S06
DiseasesDB	5671
MedlinePlus	000028
MeSH	D001930

Urazowe uszkodzenie mózgu jest jednym z głównych powodów śmierci oraz niepełnosprawności na świecie, szczególnie wśród dzieci i młodzieży^[2]. Do przyczyn należą upadki, wypadki komunikacyjne oraz skutki przemocy. Zmniejszenie liczby przypadków polega na stosowaniu zabezpieczeń w transporcie (np. pasy bezpieczeństwa, kaski), przestrzegania przepisów drogowych i bezpieczeństwa. Pomocne są również kampanie edukacyjne zwiększające bezpieczeństwo na drogach.

Uraz mózgu może być spowodowany bezpośrednim uderzeniem lub samym przyspieszeniem. Pierwotnemu uszkodzeniu towarzyszą również różnorodne zjawiska, wywołujące przez pierwsze minuty, a nawet dni, dodatkowe uszkodzenia mózgu. Są to przede wszystkim uszkodzenia układu krwionośnego, a także wzmożone ciśnienie śródczaszkowe, które przyczyniają się do zwiększenia rozległości pierwotnego uszkodzenia.

Typy

• Wstrząśnienie mózgu – przemijające zaburzenia fizykochemiczne w mózgu,
• Stłuczenie mózgu – dochodzi w nim do obrzęku mózgu,
• Zranienie mózgu – następuje przerwanie ciągłości tkanki nerwowej, co wywołuje jej masywną martwicę i krwotok.

Objawy

Najczęstszym objawem są zaburzenia świadomości, mogące trwać od kilku sekund do wielu miesięcy. W łagodnych przypadkach chory pamięta, jak przebiegał wypadek i okres tuż przed nim, skarży się na bóle i zawroty głowy, zaburzenia równowagi, nudności i wymioty. Objawy te utrzymują się od kilku dni do paru miesięcy. Stłuczenia i zranienia mózgu mogą być przyczyną niedowładów lub porażeń kończyn, uszkodzeń nerwów czaszkowych, zaburzeń mowy i otępienia. Później często występują objawy rzekomonerwicowe – drażliwość, zmęczenie, zaburzenia koncentracji, snu i zmiany zachowania^[3].

Skale urazu

Jedną z używanych skal do opisu ciężkości urazu czaszkowo-mózgowego na podstawie wyników badań tomografii komputerowej jest skala Marshalla.

Stopień	Przesunięcie linii pośrodkowej	Zbiorniki płynu mózgowo rdzeniowego	Obecność zmian o wysokiej gęstości	Uwagi	Śmiertelność
1	brak	obecne	brak	brak widocznej patologii w tomografii komputerowej	6,4%
2	0 mm – 5 mm	obecne	brak zmian o wysokiej gęstości objętości powyżej 25 ml		11%
3	0 mm – 5 mm	uciśnięte lub nieobecne	brak zmian o wysokiej gęstości objętości powyżej 25 ml	obrzęk mózgu	29%
4	> 5 mm		brak zmian o wysokiej gęstości objętości powyżej 25 ml		44%
5	jakiekolwiek	jakiekolwiek	jakiekolwiek	jakiekolwiek zmiany usuwane chirurgicznie	30%
6			> 25 ml	zmiany nieewakuowane	34%

^[4]