Zawroty głowy

Zawroty głowy – to nieprecyzyjne określenie stosowane do opisu rozmaitych dolegliwości, w tym układowych (wirowych) zawrotów głowy, oszołomienia, omdlewania, zaburzeń równowagi, zmącenia i wielu innych. Dolegliwości takie występują prawie u 1/4 populacji ogólnej i są częstą przyczyną zgłoszeń do szpitalnego oddziału ratunkowego, poradni neurologicznej, poradni otolaryngologicznej lub poradni internistycznej^[1].

Niektórzy ludzie doznają zawrotów głowy przy patrzeniu na takie obrazy

Zobacz hasło zawroty głowy w Wikisłowniku

Podtypy zawrotów głowy[1]

• układowe zawroty głowy
  • opis dolegliwości: złudzenie ruchu, brak równowagi
  • początek: zwykle nagły
  • czas trwania: od sekund do godzin
  • czynniki wyzwalające: ruch głowy, zmiany pozycji ciała
  • wywiad: bez wcześniejszych dolegliwości lub epizodyczne
  • dolegliwości towarzyszące: nudności, niedosłuch, szumy uszne, podwójne widzenie, drętwienia, zaburzenia koordynacji
• stan przedomdleniowy:
  • opis dolegliwości: poczucie omdlewania
  • początek: zwykle nagły
  • czas trwania: od sekund do minut
  • czynniki wyzwalające: manewry ortostatyczne, oddawanie moczu, kaszel, odwodnienie
  • wywiad: bez wcześniejszych dolegliwości lub epizodyczne
  • dolegliwości towarzyszące: widzenie za mgłą, wrażenie gorąca, wzmożona potliwość, nudności, kołatanie serca, ból w klatce piersiowej
• zaburzenia równowagi:
  • opis dolegliwości: brak równowagi, niestabilność, dolegliwości nielokalizowane w głowie
  • początek: od nagłego do stopniowego
  • czas trwania: ostry lub przewlekły
  • czynniki wyzwalające: stanie lub chodzenie (nie występuje w pozycji leżącej lub siedzącej)
  • wywiad: przewlekłe
  • dolegliwości towarzyszące: bełkotliwa mowa, zaburzenia koordynacji
• nieswoiste nieukładowe zawroty głowy:
  • opis dolegliwości: oszołomienie, przymglenie, kołysanie
  • początek: trudny do określenia
  • czas trwania: podostry lub przewlekły
  • czynniki wyzwalające: stres, sytuacyjnie, nieswoiste
  • wywiad: przewlekłe
  • dolegliwości towarzyszące: rozmaite

Etiologia[1][2][3]

Przyczyny obwodowe (przedsionkowe):

• łagodne położeniowe zawroty głowy
• zapalenie nerwu przedsionkowego
• zespół Ramsaya-Hunta (półpasiec uszny)
• choroba Meniere'a
• uraz
• przetoka przychłonkowa
• rozejście się przewodu półkolistego górnego (przedniego)
• zespół Cogana (z towarzyszącym zapaleniem rogówki)
• nerwiak nerwu słuchowego
• zapalenie ucha środkowego
• niedokrwienie błędnika
• nawracająca westybulopatia

Przyczyny ośrodkowe (mózgowe):

• migrena przedsionkowa (układowe zawroty głowy związane z migreną)
• udar krwotoczny lub niedokrwienny móżdżku lub pnia mózgu
• stwardnienie rozsiane
• guzy mózgu
• nieprawidłowości złącza czaszkowo-mózgowego (malformacja Arnolda-Chiariego, wgłobienie podstawy czaszki)
• ataksja epizodyczna typu 2
• zwyrodnieniowe choroby móżdżku lub móżdżkowo-rdzeniowe
• parkinsonizm
• wodogłowie normotensyjne
• padaczka

Przyczyny sercowo-naczyniowe:

• niedociśnienie ortostatyczne
• zespół zatoki szyjnej
• zwężenie aorty
• zespół podkradania tętnicy podobojczykowej
• zaburzenia rytmu serca

Przyczyny psychiczne:

• lęk uogólniony
• ataki paniki
• hiperwentylacja
• agorafobia

Przyczyny metaboliczne:

• hipoglikemia
• niewydolność nadnerczy
• niedoczynność tarczycy

Inne:

• infekcje wirusowe np. HIV, COVID-19.
• infekcje bakteryjne no. borelioza
• oczne: zaburzenia widzenia.
• zespół multisensorycznych zawrotów głowy: występuje, gdy dochodzi do zmniejszenia danych wejściowych z więcej niż jednego układu czuciowego – np. Pogorszenie widzenia, zaburzenia czynności przedsionkowej, neuropatia obwodowa, neuropatia autonomiczna.
• zaburzenia autoimmunologiczne / tkanki łącznej – np. reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy.
• zatrucie narkotykami – np. Ostre zatrucie alkoholem lub narkotykami; zatrucie tlenkiem węgla; chroniczne nadużywanie alkoholu.
• jatrogenne: efekt uboczny leków – np. leki przeciwnadciśnieniowe, leki przeciwdepresyjne, antybiotyki aminoglikozydowe, leki przeciwarytmiczne. Leki są niezwykle częstą przyczyną zawrotów głowy, szczególnie u osób starszych.

Przyczyny niepotwierdzone:

• zawroty głowy szyjnopochodne: zawrotom głowy może towarzyszyć ból odcinka szyjnego kręgosłupa, związany z urazem głowy, urazem kręgosłupa szyjnego lub chorobą kręgosłupa szyjnego. W niektórych przypadkach może się znacznie poprawić dzięki fizjoterapii. Żaden z tych przypadków nie dostarcza przekonujących dowodów na mechanizm szyjnopochodnych zawrotów głowy, a alternatywne wyjaśnienia są prawie zawsze możliwe^[4].

Rozpoznanie

• szczegółowe badanie lekarskie (otolaryngolog lub neurolog)
• testy obrotowe
• próby móżdżkowe
• rezonans magnetyczny
• tomografia komputerowa
• wideonystagmografia

Leczenie

• farmakologiczne,
• psychoterapia
• manewry uwalniające
• leczenie chirurgiczne