Naparstniczka stożkowata

Naparstniczka stożkowata (Verpa conica (O.F. Müll.) Sw.) – gatunek grzybów z rodziny smardzowatych (Morchellaceae) z klasy workowców^[1].

Naparstniczka stożkowata

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	workowce właściwe
Rząd	kustrzebkowce
Rodzina	smardzowate
Rodzaj	naparstniczka
Gatunek	naparstniczka stożkowata
Nazwa systematyczna
Verpa conica (O.F. Müll.) Sw. K. svenska Vetensk-Akad. Handl.: 129 (1815)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Verpa, Morchellaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Niektóre synonimy naukowe:

• Helvella relhanii Sowerby 1797
• Leotia conica var. relhanii (Sowerby) Pers. 1801
• Monka conica (O.F. Müll.) Kuntze, 1898
• Phallus conicus O.F. Müll. 1775
• Relhanum conicum Gray 1821^[2].

Nazwa polska według M.A. Chmiel^[3]. Nazwa anglojęzyczna naparstniczki stożkowatej to thimble morel, gdzie słowo thimble oznacza właśnie naparstek, natomiast słowo morel – smardz. Analogicznie jest w języku niemieckim, gdzie Fingerhut w Fingerhutverpel także oznacza naparstek.

Morfologia

Owocnik

Zbudowany z główki i trzonka. Osiąga wysokość do 10–20 cm.

Główka

Dzwonkowata, szeroko stożkowana. Gładka lub nieregularnie jamkowata, wysokość 2–4 cm, szerokość 1–1,5 cm. Barwa ochrowobrązowa do brązowej. Główka przyrośnięta do trzonu w górnej części^[4].

Trzon

5–10 cm długi. Bladożółty z poprzecznymi zmarszczkami i brązowymi ziarenkami. Wewnątrz pusty^[4].

Miąższ

Kruchy, woskowaty, cienki. Smak łagodny, zapach przyjemny^[4].

Zarodniki

Gładkie, elipsoidalne, bezbarwne^[4].

Gatunki podobne

Naparstniczka czeska (Verpa bohemica), która ma większe owocniki, a powierzchnia główki jest pofałdowana^[4].

Występowanie i siedlisko

Naparstniczka stożkowata jest szeroko rozprzestrzeniona w Ameryce Północnej, Europie i Azji, występuje także na Nowej Zelandii^[5]. W Polsce do 2020 r. podano 60 jej stanowisk w piśmiennictwie naukowym^[6]. Aktualne jej stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów^[7]. W latach 1983–2014 objęta ochroną ścisłą, a od 2014 r. – częściową. W opracowaniu Czerwonej listy roślin i grzybów Polski jest zaliczona do kategorii grzybów rzadkich (R)^[8].

Naziemny grzyb saprotroficzny. Rośnie pojedynczo lub w grupach od kwietnia do maja na brzegach lasów i zarośli, w miejscach trawiastych^[4].