Wałczyk stalowy

Wałczyk stalowy^[1] (Magdalis frontalis) – gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych. Zamieszkuje krainę palearktyczną od Półwyspu Iberyjskiego i Afryki Północnej po Syberię. Żeruje na sośnie zwyczajnej.

Wałczyk stalowy

Magdalis frontalis
(Gyllenhal, 1827)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Nadrodzina	ryjkowce
Rodzina	ryjkowcowate
Podrodzina	Mesoptilinae
Plemię	Magdalidini
Rodzaj	Magdalis
Podrodzaj	Magdalis s.str.
Gatunek	wałczyk stalowy
Synonimy
Thamnophilus frontalis Gyllenhal, 1827 Magdalis violacea Desbrochers, 1870 Magdalis rugipennis Reitter, 1895 Magdalis ambigua Desbrochers, 1905 Magdalis cyanella Desbrochers, 1905 Magdalis interstitialis Desbrochers, 1905 Magdalis altaiensis Reitter, 1916 Magdalis transbaikalica Voss, 1936

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1827 roku przez Leonarda Gyllenhaala pod nazwą Thamnophilus frontalis^[2].

Morfologia

Chrząszcz o ciele długości od 4 do 6,3 mm. Ubarwienie ma czarne, z wierzchu z niebieskim połyskiem, od spodu z szarymi łuskami na episternitach i epimerytach śródpiersia i zapiersia, niekiedy z częściowo czerwonobrunatnymi czułkami. Głowa ma oczy nie wystające poza jej zarys. Ryjek jest dłuższy od głowy, mocno zakrzywiony, dość gruby, gęsto punktowany. Przedplecze jest wyraźnie szersze niż dłuższe, zwężone tylko w przedniej części, a w tylnej równoległoboczne albo od nasady zwężone ku przodowi i wskutek tego stożkowate. Tylne kąty są słabo odgięte na zewnątrz. Tarczka jest dość duża, w przedniej części pochylona w dół, w tylnej leżąca na poziomie pokryw. Pokrywy mają nasadę szerszą od przedplecza, przed barkami wysuniętą ku przodowi łukowato, a ku tarczce wyciętą. Rzędy są dość wąskie, słabo wgłębione, zaś międzyrzędy znacznie szersze, z jednym lub dwoma nieregularnymi szeregami malejących ku tyłowi, gęsto rozmieszczonych punktów i drobnym marszczeniem między nimi. Odnóża przedniej pary stykają się biodrami. Uda wszystkich par mają ząbki^[3].

Ekologia i występowanie

Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe są fitofagami sosny pospolitej. Larwy są ksylofagami. Żerują na pędach szczytowych, zwłaszcza położonych w koronie. Drążą chodniki w ich rdzeniach. Preferują drzewa młodsze^[4][3].

Parazytoidami wałczyka stalowego są Ontsira antica, Spathius brevicaudis i Spathius rubidus – błonkówki z rodziny męczelkowatych^[5].

Gatunek palearktyczny^[4]. W Europie znany jest z Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Rumunii, Bułgarii, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji^[2]. Poza tym zamieszkuje Afrykę Północną^[4][3], azjatycką Turcję^[6] i Syberię^[4][3]. W Polsce jest owadem rzadko i sporadycznie spotykanym^[4].