Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Waleska von Tiele-Winckler
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Waleska von Tiele-Winckler (ur. 26 sierpnia 1829 w Kolonii Łagiewnickiej koło Królewskiej Huty, zm. 18 marca 1880[1] w Berlinie) – niemiecka szlachcianka, właścicielka dóbr katowickich, matka m.in. Franza Huberta i Evy von Tiele-Winckler.
_(001).jpg)
Remove ads
Życiorys
Podsumowanie
Perspektywa
Waleska von Winckler urodziła się jako córka Franza von Wincklera, właściciela m.in. Miechowic i Katowic, oraz jego pierwszej żony - Alwiny Kalide, siostry górnośląskiego rzeźbiarza Teodora Kalidego. Alwina zmarła, gdy Waleska miała trzy miesiące[2]. Waleskę wychowywała jej macocha, druga żona Franza - Maria Aresin. Mieszkali wówczas w pałacu w Miechowicach koło Bytomia. Waleska nosiła imiona: Waleska Franciszka Charlotta Florentyna (niem. Valeska Franziska Charlotte Florentine), a w późniejszym czasie używała nazwiska von Winckler-Domes (Domes to nazwisko panieńskie jej macochy Marii Aresin).
W 1854 mężem Waleski został Hubert von Tiele, służący w wojsku pruskim na Górnym Śląsku jako podporucznik[3]. Dzięki temu Hubert uzyskał prawo używania nazwiska i herbu żony (połączenie nazwisk i herbów von Tiele-Winckler według nadania ks. von Mecklemburg-Schwerin z 6 grudnia 1854). Mieli wspólnie ósemkę dzieci, w tym Franza Huberta i Ewę. Waleska była katoliczką[4], a Hubert protestantem[5]. W kolejnych latach majątek rodziny został pomnożony pięciokrotnie, zakupiono posiadłość Kujawy w okolicach Prudnika, a w 1886 – dobra w Mosznej.
Waleska jako spadkobierczyni fortuny Wincklerów prowadziła szeroko zakrojoną działalność dobroczynną, obejmując opieką ubogich i chorych[6]. Przyczyniła się do rozwoju urbanistycznego Bytomia i Katowic[7]. W 1858 roku Waleska i Hubert założyli w szybko rozwijającej się wsi Katowice Dworską Dyrekcję Górniczą Mysłowice–Katowice (niem. Herrschaftlich Myslowitz–Kattowitzer Bergwerksdirektion)[8]. W latach 1856–1864 Waleska zrealizowała plany swej macochy Marii, polegające na budowie katolickiego kościoła w Miechowicach. Sfinansowała także przebudowę kościoła mariackiego w Bytomiu oraz odnowienie kościoła pw. Świętego Krzyża w Mysłowicach. Przyczyniła się do budowy pierwszej katolickiej świątyni w Katowicach[9]. Przekazała teren pod budowę kościoła ewangelickiego i szkoły w Katowicach. W 1871 Waleska sprzedała Katowicom teren przeznaczony na budowę miejskiego gimnazjum, a Hubert miał zapewnić środki finansowe na urządzenie pracowni fizycznej (2000 talarów)[8].
Była autorką „Tradycji rodzinnych”, stanowiących jej osobiste wspomnienia, będących bardzo ważnym źródłem wiedzy na temat rodziny Tiele-Wincklerów oraz dziejów Miechowic. „Tradycje rodzinne” w zamiarze Waleski miały być wskazówkami dla jej dzieci w dorosłym życiu. Pierwsza część powstała w 1868, a druga (kilkustronicowe uzupełnienie) została spisana jesienią 1875. Wspomnienia w przekładzie na język polski wydano w 2019 nakładem Muzeum Historii Katowic[10][11]. Waleska była osobą głęboko wierzącą, a jednocześnie wrażliwą na kulturę i sztukę. Znała kilka języków oraz interesowała się naukami ścisłymi[12]. Córka Waleski, Ewa, pisała po śmierci matki[12]:
Pozostała w naszej pamięci jako uosobienie wszelkiego dobra, delikatności, serdeczności i niezmąconego spokoju.
Zmarła w Berlinie 18 marca 1880 po długiej chorobie[13]. Pochowano ją w krypcie rodowej w kościele w Miechowicach, a następnie w 1907 przeniesiono na cmentarz rodzinny w Mosznej. Po śmierci Waleski, Hubert ożenił się powtórnie 14 marca 1883 z Różą von der Schulenberg[14].
Remove ads
Zobacz też
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads