Wilhelm Windelband

Wilhelm Windelband (ur. 11 maja 1848 w Poczdamie, zm. 22 października 1915 w Heidelbergu) – filozof niemiecki, przedstawiciel neokantyzmu i założyciel tak zwanej szkoły badeńskiej^[1].

Wilhelm Windelband

Data i miejsce urodzenia	11 maja 1848 Poczdam
Data i miejsce śmierci	22 października 1915 Heidelberg
profesor nauk humanistycznych
Specjalność: filozofia
Alma Mater	Uniwersytet w Getyndze Uniwersytet w Berlinie
Doktorat	1870
Habilitacja	1873 Uniwersytet w Lipsku
Profesura	1876
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet w Lipsku Uniwersytet Zuryski Uniwersytet we Fryburgu Reichsuniversität Straßburg Uniwersytet w Heidelbergu

Życiorys

Windelband był synem pruskiego urzędnika^[2]. Studiował medycynę i nauki przyrodnicze, historię i filozofię w Jenie, Berlinie i w Getyndze. Doktoryzował się pod kierunkiem Hermanna Lotzego w 1870 na podstawie pracy pod tytułem Die Lehren vom Zufall. W 1870 roku zgłosił się na ochotnika do wojska i wyruszył na wojnę francusko-niemiecką. Habilitował się w 1873 w Lipsku zaraz po powrocie z wojska na podstawie pracy Über die Gewißheit der Erkenntnis. W 1876 został powołany na Uniwersytet w Zurychu. W 1877 roku przeniósł się na Uniwersytet Ludwika-Alberta we Fryburgu. W 1882 został następcą Ottona Liebermanna na Uniwersytecie w Strasburgu. W 1903 roku przeniósł się na Uniwersytet Karla-Ruprechta w Heidelbergu, gdzie pracował do śmierci.

Poglądy

Windelband starał się przede wszystkim odgraniczyć nauki przyrodnicze od nauk humanistycznych (nauki o kulturze). Nauki przyrodnicze postępują „nomotetycznie”, tzn. opisują przedmiot za pomocą ogólnych praw. Nauki o kulturze mają natomiast do czynienia z jednorazowym, indywidualnym i jednostkowym przedmiotem, dlatego postępują zgodnie z metodą „idiograficzną”.

Windelband polemizuje z pragmatyczną koncepcją prawdy^[3]. Definicja utożsamiająca prawdę z jej użytecznością jest jego zdaniem jednocześnie zbyt szeroka i za wąska. Fałsz może być bardzo użyteczny i skuteczny, a prawda bardzo bezużyteczna i nieefektywna. Windelband opowiada się za absolutną wartością prawdy.

Dzieła

• Präludien (1884)
• Lehrbuch der Geschichte der Philosophie (1892)
• Geschichte und Naturwissenschaft (Straßburger Rektoratsrede 1894)
• Platon (1900)^[4]
• Erneuerung des Hegelianismus (Heidelberger Akademie-Vortrag, 1910)
• Die Prinzipien der Logik (1912)

Znaczenie

Poza metodologią nauk Windelband wyróżnił się również jako historyk filozofii. Jego „Lehrbuch der Geschichte der Philosophie” miał wiele wydań i był kontynuowany przez Hansa Heimsoetha po śmierci Windelbanda. Jego najwybitniejszym uczniem był Heinrich Rickert.