Wojdyło (doradca)

Wojdyło (lit. Vaidila) (zm. 1381^[1]) – litewski bojar, bliski współpracownik i doradca Jagiełły, a także jego szwagier i starosta lidzki.

Wzór pieczęci stosowanej przez Wojdyłę

Życiorys

Według źródeł litewskich Wojdyło miał być piekarzem, który dostał się na dwór wielkiego księcia Olgierda. Potem miał zajmować się usługami pokojowymi na książęcym dworze i awansować na stanowisko podczaszego^[2], osiągnął także godność starosty lidzkiego^[3][4]. Latopis wielkich książąt litewskich nazywa Wojdyłę mianem chłopa, jednak może to być praktyką mającą na celu zdyskredytowanie i ośmieszenie Wojdyły, bowiem ówcześnie chłopami nazywano także osoby, które były zbyt dumne i chętnie sięgały po władzę^[5]. Część historyków twierdzi, że w rzeczywistości Wojdyło mógł wywodzić się z możnego rodu, a przedstawianie go jako chłopa mogło być wytworem propagandy sojuszników Kiejstuta. Gdyby przytaczana przez litewskie latopisy historia o chłopskim pochodzeniu Wojdyły była prawdziwa, byłby on jednym z najbardziej jaskrawych przykładów pionowej ruchliwości społecznej i awansu społecznego w pogańskiej Litwie^[1].

Wojdyło stał się jednym z najbardziej zaufanych doradców młodego księcia Jagiełły i jedną z osób o największym wpływie na niego^[6]. W 1379 roku ożenił się z Marią Olgierdówną^[4], siostrą Jagiełły i księżniczką z rodu Giedyminowiczów, co zostało uznane za mezalians^[7]. Małżeństwo to było złamaniem dotychczasowej tradycji i jest jedynym znanym małżeństwem, w którym księżniczka z rodu Giedyminowiczów wyszła za mąż za litewskiego bojara^[1].

Świadek rozejmu zawartego między Litwą a krzyżakami w 1379 roku i traktatu w Dawidyszkach. Za zasługi w negocjacjach pokojowych między Litwą a krzyżakami otrzymał od zakonu ziemie na pograniczu żmudzo-inflanckim. Źródła wskazują go, wraz z Julianną twerską, jako jednego z inicjatorów traktatu w Dawidyszkach. Traktat był tajnym porozumieniem zawartym pomiędzy wielkim księciem litewskim Jagiełłą a wielkim mistrzem zakonu krzyżackiego Winrichem von Kniprode, które było wymierzone przeciwko Kiejstutowi. Wojdyło jest uznawany za wroga księcia Kiejstuta i jeden z powodów konfliktu pomiędzy nim a księciem Jagiełłą^[1][5].

Po zajęciu Wilna przez Kiejstuta w 1381 roku (w ramach litewskiej wojny domowej) został powieszony z jego rozkazu^[2]. Jagiełło pomścił śmierć Wojdyły zabijając krewnych Biruty, żony Kiejstuta^[1].

W literaturze

Wojdyło jest wzmiankowany w:

• dramacie Wallenrod autorstwa Juliusza Słowackiego - nie występuje jako jedna z osób dramatu, jednak pojawia się kilkukrotnie w dialogach między nimi^[8][9].
• utworze Kiejstut wchodzącym w skład Śpiewek o dawnych Litwinach do 1434 roku autorstwa Jana Czeczota^[10]

W filmie

Postać Wojdyły pojawia się w polskim serialu Korona królów. W jego rolę wcielił się Andrey Zhuravsky^[7].